Ocena zbiorowego żywienia chorych na stwardnienie rozsiane i z urazowym uszkodzeniem rdzenia kręgowego, mieszkańców Domu Pomocy Społecznej
Słowa kluczowe:
stwardnienie rozsiane, żywienie, ocena żywienia zbiorowegoAbstrakt
Wstęp. Stwardnienie rozsiane to choroba przewlekła, egzogenna, nabyta, o wieloczynnikowym, złożonym pochodzeniu. Wiele prac potwierdza korzystny wpływ diety bogatej witaminę D, magnez oraz nienasycone kwasy tłuszczowe na zdrowie pacjentów.
Cel. Celem pracy była jakościowa i ilościowa ocena jadłospisów przygotowanych dla chorych na stwardnienie rozsiane i osób ze stwierdzonym urazowym uszkodzeniem rdzenia kręgowego.
Materiał i metoda. Badaniem objęto mieszkańców Domu Pomocy Społecznej dla Osób Niepełnosprawnych Fizycznie. Do badania wybrano dwie grupy: 13 kobiet z SM w wieku 38-64 lat i 13 mężczyzn z urazowym uszkodzeniem rdzenia kręgowego w wieku 30-64 lat. Ilościową ocenę sposobu żywienia przeprowadzono analizując dwa tygodniowe jadłospisy w oparciu o dane z tabeli składu i wartości odżywczych podstawowych produktów i typowych potraw oraz z wykorzystaniem kwestionariusza punktowej oceny jadłospisu wg Starzyńskiej oraz testu Bielińskiej z modyfikacją Kuleszy i innych.
Wyniki i dyskusja. Analiza wykazała zbyt wysoką wartość kaloryczną oferowanych jadłospisów, nadmierną zawartość białka, tłuszczu ogółem oraz składników mineralnych: sodu oraz fosforu, natomiast zbyt małą podaż WNKT oraz witaminy D.
Bibliografia
1. Cantorna MT. Vitamin D and multiple sclerosis: an update. Nutr Rev. 2008;66:135-8.
2. Kampman MT. Steffensen LH. The role of vitamin D In multiple sclerosis. J Photochem Photobiol B: Biology. 2010;101:137-41.
3. Habek M, Hojsak I, Brinar VV. Nutrition in multiple sclerosis. Clin Neurol Neurosur. 2010;112:616-20.
4. Ghadirian P, Jain M, Ducic S, Shatenstein B, Morisset R. Nutritional factors in the aetiology of multiple sclerosis: a case-control study In Montreal, Canada. Int J Epidemiol. 1998;27:845-52.
5. Kunahowicz H, Nadolna I. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Warszawa: PZWL; 2008.
6. Gronowska-Senger A. Ocena wyżywienia. In: Gawęcki J (ed.) Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa: Wyd. Naukowe
PWN; 2010. p. 514-28.
7. Schwarz S, Leweling H. Multiple sclerosis and nutrition. Mult Scler. 2005;11:24-32.
8. Jeszka J, Energia. Gawęcki J (ed.) Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN; 2010. p.133-54.
9. Ziemlański Ś, Gawęcki J, Tłuszcze. W Gawęcki J (ed.) Żywienie Człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN; 2010. p.181-203.
10. Gacek M. Zawartość energii i składników odżywczych w planowanych do spożycia racjach pokarmowych mieszkańców Domu Pomocy Społecznej w Krakowie. Roczn PZH. 2010;2:207-12.
11. Ilow R, Regulska-Ilow B, Biernat J, Kowalisko A. Ocena sposobu żywienia wybranych grup populacji dolnośląskiej – 50 – Latkowie. Brom Chem Toksykol. 2007;40:293-98.
12. Klebaniuk R, Kwiecień M, Matras J. Proekologiczne modele odżywiania ludzi w wieku starszym. Żyw Człow Metab. 2003;30(1/2):353-6.
13. Swang RL, Goodwin J. Rewiew of MS patient survival in a Swang low saturated – fat diet. Nutrition. 2003;19:161-2.
14. Nordvik I, Myhr KM, Nyland H, Bjerve KS. Effect of dietary advice and n-3 supplementation in newly diagnosed MS patient. Acta Neurol Scand. 2000;102:143-9.
15. Wartanowicz M, Gronowska-Senger A. Witaminy, Gawęcki J (ed.) Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN; 2010. p. 268-338.
16. Mark BL, Carson JAS. Vitamin D and autoimmune disease – implications for practice from the multiple sclerosis literature. J Am Diet Assoc. 2006;3:418-24.
17. Kopczyński K. Wpływ żywienia na pracę mózgu i aktywność psychiczną człowieka. Zdr Psych. 1994;3-4:50-62.
18. Brzozowska A. Składniki mineralne, W Gawęcki J (ed.) Żywienie Człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa; Wyd. Naukowe PWN; 2010. p. 223-67.
19. Stawarska A, Tokarz A, Kolczewska M. Ocena ilościowa składników mineralnych i witamin w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wybranych warszawskich stowarzyszeniach społecznych cz. III. Brom Chem Toksykol. 2009;42:117-22.
20. Szponar L, Sekuła W, Rychlik E, Ołtarzewski M, Figurska K. Badania indywidualnego spożycia żywności i stanu odżywienia w gospodarstwie domowym. Warszawa: Wyd. IŻŻ; 2003.
21. Nadolna I, Okolska G, Kunachowicz H. Wartość odżywcza całodziennych racji pokarmowych odtwarzanych w kilku regionach w kraju. Cz. VI. Zawartość retinolu, β karotenu i witaminy E. Roczn PZH. 1992;43(1):45-51.
22. Dybkowska E, Świderski F, Waszkiewicz – Robak B. Zawartość witamin w diecie dorosłych mieszkańców Warszawy. Roczn PZH. 2007;58(1):211-15.
23. Iłżecka J, Stelmasiak Z, Kot A. Magnez całkowity w surowicy krwi i płynie rdzeniowym pacjentów ze stwardnieniem bocznym zanikowym. Neurol Neurochir Pol. 2000;34(4):699-706.
24. European Dialysis end Transplantation Nurses Association/European Renal Care Association. Dieticians Special Intrest Group. European
Guidelines for Nutritional Care of Adult Renal Patients. 2002.
25. Gajewska D, Chodkowska B. Analiza spożycia wybranych składników mineralnych przez pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek leczonych metodą hemodializy klasycznej. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna. 2006:253-6.
26. Cichoń R, Wądołowska L. Węglowodany, Gawęcki J (ed.) Żywienie Człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN; 2010. p.155-80.
27. Wądołowska L, Cichoń R. Ocena sposobu żywienia osób w wieku podeszłym, In: Dzięgielewska M (ed.) Przygotowanie do starości. Łódź: Wyd. UŁ; 1997. p. 156-62.
