Inteligencja emocjonalna a pamięć operacyjna w zaburzeniach depresyjnych
Słowa kluczowe:
zaburzenia depresyjne, organiczne zaburzenia depresyjne, Test Łączenia PunktówAbstrakt
Cel badań. W codziennych doświadczeniach człowieka, oddzielenie emocji i poznania wydaje się zadaniem niemożliwym. Większość przeżyć emocjonalnych pociąga bowiem za sobą udział procesów poznawczych, a nieodzownym elementem poznania są emocje. W przypadku depresji obserwuje się zarówno deficyt regulacji emocji (pod postacią nasilenia negatywnych myśli i uczuć), jak i osłabienie procesów poznawczych. Celem pracy jest ocena zależności pomiędzy sprawnością pamięci operacyjnej a inteligencją emocjonalną w grupie chorych z zaburzeniami depresyjnymi nawracający.
Metoda. W badaniu wzięło udział 37 osób (w wieku 21-65 lat): 17 kobiet oraz 20 mężczyzn. W badaniu wykorzystano Test Łączenia Punktów (TMT), test Stroopa oraz Skalę Inteligencji Emocjonalnej-Twarze (SIE-T).
Wyniki. Nie zaobserwowano istotnych statystycznie zależności pomiędzy nasileniem poziomu depresji, efektywnością wzrokowo-przestrzennej pamięci operacyjnej i poziomem inteligencji emocjonalnej badanych osób. Istotny statystycznie związek między analizowanymi zmiennymi stwierdzono jedynie w przypadku werbalnej pamięci operacyjnej (część NCWd testu Stroopa/czas, p = 0,02). Jednak, im wyższe wyniki w skali SIE-T, tym lepsze wykonanie TMT, testu Stroopa oraz niższe nasilenie zaburzeń depresyjnych.
Wnioski. 1. Wyższy poziom inteligencji emocjonalnej koreluje ze sprawnością pamięci operacyjnej w grupie pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi. 2. Poznanie wzajemnych zależności pomiędzy procesami kontroli emocjonalnej i pamięci operacyjnej w zaburzeniach depresyjnych wymaga dalszych badań.
Bibliografia
1. Doliński D. Emocje, poznanie, zachowanie. W: Strelau J. red., Psychologia. Gdańsk; GWP, 2000, s. 369-394.
2. Gray J. R., Braver T. S., Raichle M. E. Integration of emotion and cognition in the lateral prefrontal cortex. Proc Natl Acad Sci U S A., 2002; 99(6): 4115-20.
3. Mitchell R. L., Phillips L. H. The psychological, neurochemical and functional neuroanatomical mediators of the effects of positive and negative mood on executive functions. Neuropsychologia, 2007; 45: 617-629.
4. Maruszewski T. Świadomość, pamięć operacyjna i emocje. Studia Psychologiczne, 2007, 45(1): 83-96.
5. Jaracz J., Grzechowiak M., Raczkowiak L., Rybakowski J. Rozpoznawanie emocji twarzy w schizofrenii: związek z funkcjonowaniem poznawczym i społecznym. Psychiatria Polska, 2011, XLV(6): 839-849.
6. Caruso D. R., Mayer J. D, Salovey P. Relation of an ability measure of emotional intelligence to personality. J of Personality Assessment, 2002; 79: 306-320.
7. Sadowska M., Brachowicz M. Struktura inteligencji emocjonalnej. Studia z psychologii w KUL, 2008; 15: 65-79.
8. Saklofske D. H., Austin E. J., Rohr B. A., Andrews J. J. Personality, emotional intelligence and exercise. J Health Psychol., 2007; 12(6): 937-48.
9. Bastian V. A., Burns N. R., Nettelbeck T. Emotional intelligence predicts life skills but not as well as personality and cognitive abilities. Personality and Individual Differences, 2005; 39(6): 1135-1145.
10. Price J. L., Drevets W. C. Neurocircuitry of mood disorders. Neuropsychopharmacology, 2007; 35: 192-216
11. Neta M., Whalen P. J. Individual differences in neural activity during a facial expression vs. identity working memory task. Neuroimage., 2011; 56(3): 1685-92.
12. Rose E. J., Ebmeier K. P. Pattern of impaired working memory during major depression. Journal of Affective Disorders, 2006; 90: 149-161.
13. Douglas K. M., Porter R. J., Knight R. G., Maruff P. Neuropsychological changes and treatment response in severe depression. Br J Psychiatry., 2011; 198(2): 115-22.
14. Russell J. A. Core affect and the psychological construction of emotion. Psychology Review, 2003; 110: 145-172.
15. Gotlib I. H., Joormann J. Cognition and depression: current status and future directions. Annu Rev Clin Psychol., 2010; 6: 285-312.
16. Dolcos F., McCarthy G. Brain systems mediating cognitive interference by emotional distraction. Journal of Neuroscience, 2006; 26(7): 2072-2079.
17. Brackett M. A., Mayer J. D., Warner R. M. Emotional Intelligence and its relation to everyday behaviour. Personality and Individual Differences, 2004; 36: 1387.
18. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Rozdział V: Zaburzenia psychiczne i zachowania. Kraków; Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”: 1994.
19. Patten S. Performance of the Composite International Diagnostic Interview Short Form for Major Depression in community and clinical samples. Chronic Dis., Canada 1997; 18 (3): 18-24.
20. Reitan R. M. Validity of the Trail Making Test as an indicator of organic brain damage. Percept. Mot. Skills, 1958; 8: 271-276.
21. Sánchez-Cubillo I., Periáñez J., Adrover-Roig D., Rodríguez-Sánchez J. M., Ríos-Lago M., Tirapu J., Barceló F. Construct validity of the Trail Making Test: Role of task-switching, working memory, inhibition/interference control, and visuo-motor abilities. JINS, 2009; 15 (3): 438-451.
22. Stroop J. R. Studies of interference in serial verbal reactions. Journal of Experimental Psychology, 1935; 18: 643-662.
23. Matczak A., Piekarska J., Studniarek E. Skala Inteligencji Emocjonalnej – Twarze (SIET-T). Podręcznik. Warszawa; Pracownia Testów Psychologicznych PTP: 2005.
24. Hamilton M. A rating scale for depression. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry, 1960; 23: 56-62.
25. Demyttenaere K., de Fruyt J. Getting what you ask for: on the selectivity of depression rating scales. Psychoth. Psychosom., 2003; 72 (2): 61-70.
26. Przybylska I. Inteligencja emocjonalna uczniów a ich osiągnięcia w nauce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, 2005; XVIII(J): 33-46.
27. Fisher J. E., Sass S. M., Heller W., Silton R. L., Edgar J. C., Stewart J. L., Miller G. A. Time course of processing emotional stimuli as a function of perceived emotional intelligence, anxiety, and depression. Emotion., 2010; 10(4): 486-97.
28. Levens S. M., Gotlib I. H. Updating positive and negative stimuli in working memory in depression. J Exp Psychol Gen., 2010; 139(4): 654-64.
29. Treynor W., Gonzalez R., Nolen-Hoeksema S. Rumination reconsidered: A psychometric analysis. Cognitive Therapy and Research 2003; 27: 247-259.
30. Joormann J., Gotlib I. H. Updating the contents of working memory in depression: interference from irrelevant negative material. Journal of Abnormal Psychology, 2008; 117(1): 182-92.
31. Banich M. T., Mackiewicz K. L., Depue B. E., Whitmer A. J., Miller G. A., Heller W. Cognitive control mechanisms, emotion and memory: a neural perspective with implications for psychopathology. Neurosci Biobehav Rev., 2009; 33(5): 613-30.
32. Kerestes R., Ladouceur C. D., Meda S., Nathan P. J., Blumberg H. P., Maloney K., Ruf B., Saricicek A., Pearlson G. D., Bhagwagar Z., Phillips M. L. Abnormal prefrontal activity subserving attentional control of emotion in remitted depressed patients during a working memory task with emotional distracters. Psychol Med., 2012; 42(1): 29-40.
33. Passarotti A. M., Sweeney J. A., Pavuluri M. N. Emotion processing influences working memory circuits in pediatric bipolar disorder and attention-deficit/hyperactivity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry., 2010; 49(10): 1064-80.
34. Prehn K., Schulze L., Rossmann S., Berger C., Vohs K., Fleischer M., Hauenstein K., Keiper P., Domes G., Herpertz S. C. Effects of emotional stimuli on working memory processes in male criminal offenders with borderline and antisocial personality disorder. World J Biol Psychiatry., 2012. [Epub ahead of print].
35. Weiland-Fiedler P., Erickson K., Waldeck T., Luckenbaugh D. A., Pike D., Bonne O., Charney D., Neumeister A. Evidence for continuing neuropsychological impairments in depression. Journal of Affect Disorder, 2004; 82: 253-258.
36. Langenecker S. A., Bieliauskas L. A., Rapport L. J., Zubieta J. K., Wilde E. A., Berent S. Face emotion perception and executive functioning deficits in depression. J Clin Exp Neuropsychol., 2005; 27(3): 320-33.
37. Venn H. R., Watson S., Gallagher P., Young A. H. Facial expression perception: an objective outcome measure for treatment studies in mood disorders? Int J Neuropsychopharmacol, 2006; 9: 229-45.
38. Hart S. J., Green S. R., Casp M., Belger A. Emotional priming during Stroop task performance. Neuroimage, 2010; 49: 2662-2670.
39. LoPresti M. L., Schon K., Tricarico M. D., Swisher J. D., Celone K. A., Stern C. E. Working memory for social cues recruits orbitofrontal cortex and amygdala: a functional magnetic resonance imaging study of delayed matching to sample for emotional expressions. J Neurosci., 2008; 28(14): 3718-28.
40. Peluso M. A., Glahn D. C., Matsuo K., Monkul E. S., Najt P., Zamarripa F., Li J., Lancaster J. L., Fox P. T., Gao J. H., Soares J. C. Amygdala hyperactivation in untreated depressed individuals. PsychiatryRes, 2009; 173: 158-61.
41. Schaefer A., Braver T. S., Reynolds J. R., Burgess G. C., Yarkoni T., Gray J. R. Individual differences in amygdala activity predict response speed during working memory. J Neurosci., 2006; 26(40): 10120-8.
42. Krause-Utz A., Oei N. Y., Niedtfeld I., Bohus M., Spinhoven P., Schmahl C., Elzinga B.M. Influence of emotional distraction on working memory performance in borderline personality disorder. Psychol Med., 2012; 1-12. [Epub ahead of print].
43. Yuen E. Y., Liu W., Karatsoreos I. N., Ren Y., Feng J., Mc Ewen B. S., Yan Z. Mechanisms for acute stress-induced enhancement of glutamatergic transmission and working memory. Mol Psychiatry., 2011; 16(2): 156-70.
44. Levens S. M., Devinsky O., Phelps E. A. Role of the left amygdala and right orbital frontal cortex in emotional interference resolution facilitation in working memory. Neuropsychologia., 2011; 49(12): 3201-12.
45. Thoma P., Zalewski I., von Reventlow H. G., Norra C., Juckel G., Daum I. Cognitive and affective empathy in depression linked to executive control. Psychiatry Res., 2011; 189(3): 373-8.
46. Mathews A., MacLeod C. Cognitive vulnerability to emotional disorders. Annual Review of Clinical Psychology., 2005; 1: 167-195.
