Objawy lęku i depresji u pacjentów z przebiegiem rzutowo-remisyjnym stwardnienia rozsianego
Abstrakt
Cel. Celem artykułu było przedstawienie emocjonalnego funkcjonowania pacjentów zmagających się z diagnozą przewlekłej choroby jaką jest Multiple Sclerosis.
Metody. W badaniach wykorzystano ankietę socjodemograficzną, Arkusz Samopoznania Cattell'a oraz Inwentarz Depresji Becka.
Grupa badana. Przebadano grupę 108 pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią SM oraz 69 osób zdrowych 31 kobiet oraz 38 mężczyzn. Wskaźnik niepełnosprawności w badanej grupie chorych szacowany przy użyciu skali EDSS autorstwa Kurzke'go wyniósł 2,13 pkt. (w grupie kobiet: 2,0 pkt ; w grupie mężczyzn: 2,2 pkt.). Wszyscy pacjenci w trakcie trwania badań znajdowali się w okresie remisji objawów SM.
Wyniki i wnioski. Przeprowadzone analizy wykazały istnienie statystycznie istotnych różnic między grupą osób zdrowych i chorych w zakresie objawów lęku i depresji. Pacjenci istotnie częściej w porównaniu do osób zdrowych doświadczają objawów depresji dotyczących sfery uczuć, reakcji somatycznych oraz kontaktów społecznych. Pacjentów cechuje istotnie wyższy niż w grupie kontrolnej poziom niepokoju jawnego, ukrytego, ogólnego oraz większe nasilenie potrzeb i popędów, niezadowolenia z siebie, podejrzliwości, poczucia winy, zachowań neurotycznych. Chore kobiety i chorzy mężczyźni nie różnią się istotnie pod względem objawów depresyj-nych. Mężczyźni z SM w porównaniu do chorych kobiet prezentują istotnie większą skłonność do zachowań neurotycznych, obwiniania siebie, większą podejrzliwość, większe nasilenie potrzeb i popędów, niepokoju jawnego oraz ogólnego.
Bibliografia
1. Kubacka-Jasiecka D. Agresja i autodestrukcja z perspektywy obronno-adaptacyjnych dążeń Ja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006.
2. Janssens A.C., van Doorn P.A., de Boer J.B. Anxiety and depression influence the relation between disability status and quality of life in multiple sclerosis. Mult Scler 2003; 9: 397-403.
3. Juszczak D., Talarowska M., Kowalewski M., Filewski A. Charakterystyka zaburzeń lękowych – występowanie w stawardnieniu rozsianym, możliwości leczenia oraz wpływ na proces rehabilitacji. Pol Merk Lek 2009; 27; 162: 532-534.
4. Mohr D.C, Cox D. Multiple Sclerosis: Empirical Literature for the Clinical Health Psychologist. J Clin Psych 2001; 57; 4: 479-499.
5. Chwastniak L., Ehde D. M. Gibbons L. E., Sullivan M., Bowen J. D., Kraft G. H. Depressive Symptoms and Severity of Illness in Multiple Sclerosis: Epidemiologic Study of a Large Community Sample. Am J Psychiatry 2002; 159: 1862-1868.
6. Parnowski T. Depresja w stwardnieniu rozsianym – punkt widzenia psychiatry. W: Psychologiczne aspekty stwardnienia rozsianego (red.) Potemkowski A. Poznań: Wydawnictwo Medyczne Termedia, 2010.
7. Jaeschke R i inni, 2010 Jaeschke R., Siwek M., Grabski B., Dudek D. Współwystępowanie zaburzeń depresyjnych i lękowych. Psychiatria 2010: tom 7; nr 5: 189-197.
8. Korostil M., Feinstein A. Anxiety disorders and their clinical correlates in multiple sclerosis patients. Mult Scler; 2007; 13: 67-72.
9. Garfield A. C., Lincoln N. B. Factors affecting anxiety in multiple sclerosis. Disabil Rehabil 2012; 34; 24: 2047-2052.
10. Brown R.F., Valpiani E.M., Tenant C.C., Dunn S.M., Sharock M., Hodgkinson S., Pollard J.D Longitudinal assessment of anxiety, depression and fatigue in people with multiple sclerosis. Psychol Psychother-T 2009; 82: 41-56.
11. Feinstein A., O'Connor P., Gray T., Feinstein K. The effect of anxiety on psychitric morbidity in patients with multiple sclerosis. Mult Scler; 1999; 5: 323-326.
12. Tsivgoulis G., Triantafyllou N., Papageorgiou C., Evangelopoulos M. E., Karrarizou E., Sfagos C., Vassilopoulos D. Associtions of the Expanded Disability Status Scale with anxiety and depression in multiple sclerosis outpatients. Acta Neurol Scand 2007; 115: 67-72.
13. Gay M-C. i inni, 2010] Gay M-C., Vrignaud P., Garitte C., Meunier C. Predictors of depression in multiple sclerosis patients. Acta Neurol Scand 2010; 121: 161-170.
14. Płużek Z. Podręcznik interpretacji Kwestionariusza Niepokoju Cattela. Skrypt KUL, 1968.
15. Beck A.T., Ward C. H., Mendelson M. An Inventory for measuring depression. Arch. Gen. Psychiatry 1961; 4: 53-63.
16. Martins da Silva A., Vilhena E., Lopes A., Santos E., Goncalves M. A., Pinto C., Moreira I., Mendonca D., Cavaco S. Depression and anxiety in a Portuguese MS population: Associations with physical disability and severity of disease. J Neurol Sci 2011; 306: 66-70.
17. Beal C. C., Stuifbergen A. K., Brown A. Depression in Multiple Sclerosis: A Longituidinal Analysis. Archiv Psych Nurs 2007; 21; 4: 181-191.
18. Beiske A. G., Svensson E., Sandanger I., Czujko B., Pedersen E. D., Aarseth J. H., Myhr K. M. Depression and anxiety amongst multiple sclerosis patients. Europ J Neurol 2008; 15: 239-245.
19. Leonavicius R., Adomaitiene V. Impact of depression on multiple sclerosis patients life activities and treatment quality. Biol Psych Psychopharmacology 2012; 14; 1: 8-12.
