Efekty psychospołeczne leczenia prognacji żuchwy za pomocą obustronnej strzałkowej rozszczepiennej osteotomii
Abstrakt
Prognacja żuchwy jest wadą szkieletową, której wiodącą cechą jest nadmierny doprzedni wzrost żuchwy. Najistotniejszym wskazaniem do leczenia wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych jest wynikający z nieestetycznego wyglądu twarzy niekorzystny efekt psychospołeczny, ale duże znaczenie mają również takie czynniki jak zaburzone czynności mowy i żucia czy ból i dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych. Wśród kilku metod leczenia wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych, włączając prognację żuchwy, popularną metodą jest obustronna strzałkowa rozszczepienna osteotomia (OSRO). Celem pracy była ocena wpływu operacyjnej korekcji prognacji za pomocą OSRO na samoocenę estetyki twarzy pacjentów, funkcji narządu żucia, poczucia ogólnego stanu zdrowia, akceptacji otoczenia w powiązaniu z poprawą samopoczucia. Materiał badań stanowiła dokumentacja lekarska oraz dane zebrane w badaniach kontrolnych 56 pacjentów Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej UM w Lublinie, leczonych operacyjnie metodą OSRO żuchwy z powodu jej prognacji. Analiza wpływu leczenia ortodontyczno-chirurgicznego na ich funkcjonowanie pod względem fizycznym i psychologicznym przeprowadzona została na podstawie dwóch ankiet i testu psychologicznego. W badanej grupie pacjentów stwierdzono zdecydowany wzrost akceptacji własnej osoby oraz pewności siebie po zabiegu. Jednocześnie pacjenci oceniali lepiej kontakty towarzyskie w okresie pooperacyjnym w porównaniu z okresem przed zabiegiem chirurgicznym jak również wskazywali na większą swobodę podczas publicznego spożywania posiłków. Wykazano również wyraźną poprawę funkcji mowy. Podsumowując stwierdzono, że u zdecydowanej większości operowanych pacjentów nastąpiła poprawa samooceny i akceptacji własnej osoby. Znalazło to odzwierciedlenie w wysokim stopniu satysfakcji z przeprowadzonego leczenia.
Bibliografia
1. Karłowska I. (red). Zarys współczesnej ortodoncji. PZWL, Warszawa, 2002.
2. Kryst L. (red). Chirurgia stomatologiczna. PZWL, Warszawa, 1981.
3. Masztalerz A. (red). Zarys ortopedii szczękowej – ortodoncji. PZWL, Warszawa, 1981.
4. Proffit WR., Fields HW. (red). Ortodoncja współczesna. Czelej, Lublin, 2001.
5. Zapała J., Szczurowski P., Szyper-Szczurowska J., Dubis P., Dyras M. Taktyka postępowania u chorych z wadami gnatycznymi. Porad Stomatol, 2005, 5, 21-24.
6. Proffit WR., White RP., Sarver DM. (red). Contemporary treatment of dentofacial deformity. Mosby, St. Louis, 2003.
7. Hunt OT., Johnston CD., Hepper PG., Burden DJ. The psychosocial impact of orthognathic surgery: a systematic review. Am J Orthod Dentofacial Orthop, 2001, 120, 490-497.
8. Lanigan DT., Hohn FI. Facial nerve injuries after sagittal split mandibular ramus osteotomies for advancement: a report of 2 cases and review of the literature. J Oral Maxillofac Surg, 2004, 62, 503-507.
9. Shaw WC. The influence of children's dentofacial appearance on their social attractiveness as judged by peers and lay adults. Am J Orthod, 1981,79,399-415.
10. Ackerman JL., Proffit WR. The characteristics of malocclusion: a modern approach to classification and diagnosis. Am J Orthod, 1969, 56, 443-454.
11. Łabiszewska-Jaruzelska F. (red). Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. PZWL, Warszawa, 1995.
12. Segner D., Hasund A. Indywidualna kefalometria. Med Tour Press International, Warszawa, 1996.
13. Tomaszewski T., Cecharz Z., Buczarski B., Dobieżyńska B. Prognacja żuchwy: leczenie ortodontyczno-chirurgiczne. Ortodoncja współczesna, 2000, 2, 121-124.
14. Zent W., Knapp S. Skeletal changes after orthognathic surgery, planning surgical results. Europ J Orthod, 2000, 22, 627-628.
15. McNamara JA., Brudon WL. (red). Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. Needham Press, Ann Arbor, 2001.
16. Fonseca RJ. (red). Oral and maxillofacial surgery. Orthognathic surgery (vol. 2). Saunders, Philadelphia, 2000
17. Lazaridou-Terzoudi T., Kiyak HA., Moore R., Athanasiou AE., Melsen B. Long-term assessment of psychologic out-comes of orthognathic surgery. J Oral Maxillofac Surg, 2003, 61, 545-552.
18. Popielski K. (red). Studia z logoteorii i logoterapii. RW KUL, Lublin, 1987
19. Phillips C, Broder HL, Bennett ME. Dentofacial disharmony: motivations for seeking treatment. Int J Adult Orthodon Orthognath Surg, 1997, 12, 7-15.
20. Rivera SM., Hatch JP., Dolce C., Bays RA., Van Sickels JE., Rugh JD. Patients' own reasons and patient-perceived recommendations for orthognathic surgery. Am J Orthod Dentofacial Orthop, 2000, 118 134-141.
21. Proffit WR., Phillips C., Dann C 4th. Who seeks surgical-orthodontic treatment? Int J Adult Orthodon Orthognath Surg, 1990, 5, 153-160.
22. Cunningham SJ., Hunt NP., Feinmann C. Psychological aspects of orthognathic surgery: a review of the literature. Int J Adult Orthodon Orthognath Surg, 1995, 10 159-172.
23. Adams GR. Physical attractiveness, personality, and social reactions to peer pressure. J Psychol, 1977, 96, 287-96.
24. Dion K., Berscheid E., Walster E. What is beautiful is good. J Pers Soc Psychol. 1972, 24, 285-290.
25. Walster E., Aronson V., Abrahams D., Rottman L. Importance of physical attractiveness in dating behavior. J Pers Soc Psychol, 1966, 4, 508-516.
26. Salvia J., Sheare JB., Algozzine B. Facial attractiveness and personal-social development. J Abnorm Child Psychol, 1975, 3, 171-178.
27. Clifford MM., Walster E. The effect of physical attractiveness on teacher expectations. Sociol Educ, 1973, 46, 248-258.
28. Finlay PM., Atkinson JM., Moos KF. Orthognathic surgery: patient expectations; psychological profile and satisfaction with outcome. Br J Oral Maxillofac Surg, 1995, 33, 9-14.
29. Hatch JP., Rugh JD., Bays RA., Van Sickels JE., Keeling SD., Clark GM. Psychological function in orthognathic surgical patients before and after bilateral sagittal split osteotomy with rigid and wire fixation. Am J Orthod Dentofacial Orthop, 1999, 115, 536-543.
30. Edgerton MT. Jr, Knorr NJ. Motivational patterns of patients seeking cosmetic (esthetic) surgery. Plast Reconstr Surg, 1971, 48, 551-557.
31. Hay GG. Psychiatric aspects of cosmetic nasal operations. Br J Psychiatry, 1970, 116, 85-97.
32. Rivera SM., Hatch JP., Rugh JD. Psychosocial factors associated with orthodontic and orthognathic surgical treatment. Semin Orthod, 2000, 6, 259-269.
