Płeć a nasilenie objawów uzależnienia od telefonu komórkowego u uczniów polskich szkół gimnazjalnych, średnich i wyższych
Słowa kluczowe:
uzależnienie od telefonu komórkowego, płeć, młodzieżAbstrakt
Zagrożenie uzależnieniem i uzależnienie od telefonu komórkowego stanowi coraz większy problem psychospołeczny, na który zwracają uwagę zarówno psychiatrzy, psycholodzy, jak i pedagodzy.
Uzależnienie od telefonu komórkowego nie jest zjawiskiem jednorodnym, dlatego też niektórzy badacze wyodrębniają: uzależnienie od wysyłania i odbierania wiadomości SMS, uzależnienie od rozmów telefonicznych, uzależnienie od funkcji aparatu telefonicznego oraz od gier zamieszczonych w telefonie komórkowym.
Pawłowska i Potembska, na podstawie badań przeprowadzonych na grupie polskiej młodzieży wyodrębniły cztery wymiary uzależnienia od telefonu komórkowego, które tworzą skale zbudowanego przez autorki Kwestionariusza do Badania Uzależnienia od Telefonu Komórkowego (KBUTK). Wymiary te obejmują objawy: 1/ uzależnienia od funkcji aparatu telefonicznego, 2/ uzależnienia od rozmów i wiadomości SMS, 3/ dążenie do zaspokajania potrzeby akceptacji i bliskości za pomocą kontaktów nawiązywanych za pomocą rozmów i SMS-ów oraz 4/ preferowanie komunikacji i wyrażania emocji za pomocą SMS-ów i rozmów telefonicznych nad komunikację „twarzą w twarz”.
W literaturze dostępne są badania, które wskazują, że do poszczególnych typów uzależnienia od telefonu komórkowego predysponuje w głównej mierze płeć. Dlatego też celem badań przeprowadzonych przez autorki artykułu było udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy i jakie różnice występują między kobietami i mężczyznami w zakresie nasilenia objawów uzależnienia od telefonu komórkowego?
Badaniami objęto łącznie grupę 493 osób, do której zakwalifikowano 99 uczniów gimnazjum (65 dziewcząt i 36 chłopców), w wieku od 13 do 16 roku życia, 186 uczniów liceum (124 dziewczęta i 62 chłopców), w wieku od 17 do 19 roku życia oraz 208 studentów (140 kobiet i 68 mężczyzn), w wieku od 20 do 22 lat.
W pracy zastosowano Ankietę socjodemograficzną oraz Kwestionariusz do Badania Uzależnienia od Telefonu Komórkowego KBUTK, autorstwa Potembskiej i Pawłowskiej.
Porównanie za pomocą testu t wyników uzyskanych przez badane kobiety i mężczyzn w skalach KBUTK pozwoliło na sformułowanie następujących wniosków:
- Kobiety istotnie częściej niż mężczyźni wykorzystują telefon komórkowy do zaspokajania potrzeby akceptacji, bliskości, nawiązywania i podtrzymywania kontaktów społecznych oraz wyrażania emocji.
- Kobiety charakteryzuje większe nasilenie objawów uzależnienia od rozmów i wiadomości SMS, niż mężczyzn.
- Mężczyźni istotnie częściej niż kobiety wykorzystują telefon komórkowy do słuchania muzyki, robienia filmów, zdjęć, grania w gry i łączenia się z Internetem.
Bibliografia
1. Young K. Internet can be a addicting as alcohol, drugs and gambling, says new research. Pittsburgh, University of Pittsburgh Press, 1996.
2. Augustynek A. Psychologiczne aspekty korzystania z Internetu. Formowanie się społeczności informacyjnej. Kraków: Tekst-Graf; 2003.
3. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.). Washington (DC), American Psychiatric Association. Text Revision, 2000.
4. Potembska E., Pawłowska B. Właściwości psychometryczne Kwestionariusza do Badania Uzależnienia od Telefonu Komórkowego (KBUTK). Bad. nad Schizofrenią, 2009; 10: 322-329.
5. Guerreschi C. Nowe uzależnienia. Kraków; 2005.
6. Bianchi A., Phillips J.G. Psychological Predictors of Problem Mobile Phone Use. Cyberpsychol. Behav., 2005; 8(1): 39-51.
7. Igarashi T., Takai J., Yoshida T. Gender Differences in Social Network Development via Mobile Phone Text Messages: A Longitudinal Study. J. Soc. Pers. Relat., 2005; 22(5): 691-713.
8. Doring N., Hellwig K., Klimsa P. Mobile communication among German youth. Nyiri K. Ed., A sense of place: The global and the local in mobile communication., Vienna; Austria: Passagen Verlag, 2005, pp. 209-217.
9. Ling R. Students girls and young adult men: Two subcultures of the mobile telephone. Estudios de Juventud, 2002; 57: 33-46.
10. Wilska T.A. Mobile Phone Use as Part of Young People’s Consumption Styles. J. Cons. Policy, 2003; 26(4): 441-463.
11. Economides A.A., Grousopoulou A. Use of mobile phones by male and female Greek students. International Journal of Mobile Communications (IJMC), 2008; 6(6): 729-749.
