"Rwać włosy z głowy" - o znaczeniu traumatycznych wydarzeń rodzinnych w powstawaniu i podtrzymywaniu objawów trichotillomanii - opis przypadku

Autor

  • Aleksandra Siek I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin Autor
  • Agata Makarewicz I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin Autor
  • Łukasz Łobejko I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin Autor
  • Anna Gralewska I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin Autor
  • Joanna Tomaka I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin Autor
  • Justyna Szymańska-Piekarczyk I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin Autor
  • Jakub Siembida Student Research Group at the I Department of Psychiatry, Psychotherapy and Early Intervention, Medical University of Lublin Autor
  • Hanna Karakuła-Juchnowicz Department of Clinical Neuropsychiatry, Medical University of Lublin Autor

DOI:

https://doi.org/10.1515/cpp-2017-0029

Słowa kluczowe:

trichotillomania, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, terapia kognitywno-behawioralna

Abstrakt

Wstęp: Trichotillomania jest zaburzeniem psychicznym charakteryzującym się powtarzalnym i kompulsywnym wyrywaniem włosów, zaliczonym w klasyfikacji ICD-10 do grupy zaburzeń nawyków i popędów, zaś w klasyfikacji DSM-5 do grupy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.

Cel: Celem pracy jest przedstawienie na podstawie opisu przypadku 1. znaczenia traumatycznych przeżyć rodzinnych w wyzwoleniu, jak i podtrzymaniu objawów Trichotillomanii, 2. kompleksowej opieki medycznej, której zastosowanie przyniosło korzystny efekt terapeutyczny.

Wyniki: W opisywanym przypadku 16-letniej pacjentki, traumatyczne wydarzenia życiowe związane z poczuciem braku oparcia i stabilizacji rodzinnej wynikające z kłótni rodziców i śmierci dziadka w wieku 11 lat, były czynnikiem wyzwalającym Trichotillomanię. Kolejne lata życia pacjentki, pomimo rozwodu rodziców i ich osobnego zamieszkiwania, obfitowały w okresy burzliwych nieporozumień pomiędzy rodzicami, w które pacjentka była angażowana. Każdorazowo tego typu incydent wiązał z nawrotem zachowań związanych z Trichotillomanią, których przebieg był coraz cięższy z występowaniem samookaleczeń i myśli samobójczych.

Wnioski:
1. W opisanym przypadku traumatyczne wydarzenia życiowe oraz patologiczne relacje najbliższych członków rodziny stały się czynnikiem wyzwalającym, ale i podtrzymującym objawy Trichotillomanii.
2. Zgodnie z wytycznymi Trichotillomania Learning Center–Scientific Advisory Board (2008) zastosowanie kompleksowego leczenia obejmującego swym zakresem zarówno pacjentkę - psychoterapia indywidualna (głównie kognitywno-behawioralna) łącznie z farmakoterapią, jak i jej system rodzinny (psychoterapia rodzinna, mediacja rodzinna, warsztaty dla rodziców) przyniosło pozytywne efekty terapeutyczne.

Bibliografia

1. World Health Organization. The ICD‑10 Classification of Mental and Behavioural Disorders. Geneva: World Health Organization; 1992.

2. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Fifth edition (DSM-5). Washington, DC: American Psychiatric Association; 2013.

3. Christenson GA, Pyle RL, Mitchell JE. Estimated lifetime prevalence of trichotillomania in college-students. Journal of Clinical Psychiatry. 1991; 52: 415-417.

4. Cohen LJ, Stein DJ, Simeon D, Spadaccini E, Rosen J, Aronowitz B, Hollander E. Clinical profile, comorbidity, and treatment history in 123 hair pullers – a survey study. Journal of Clinical Psychiatry. 1995; 56: 319-326.

5. Woods DW, Flessner CA, Franklin ME, Keuthen NJ, Goodwin RD, Stein DJ, Walther MR, Trichotillomania Learning Ctr S. The trichotillomania impact project (tip): Exploring phenomenology, functional impairment, and treatment utilization. Journal of Clinical Psychiatry. 2006; 67: 1877-1888.

6. Mehregan AH. Trichotillomania – a clinicopathologic study. Archives of Dermatology. 1970; 102: 129-133.

7. Keren M, Ron-Miara A, Feldman R, Tyano S. Some reflections on infancy-onset trichotillomania. Psychoanal. Study Child 2006; 61: 254-272.

8. Keuthen NJ, Makris N, Schlerf JE, Martis B, Savage CR, McMullin K, Seidman LJ, Schmahmann JD, Kennedy DN, Hodge SM, Rauch SL. Evidence for Reduced Cerebellar Volumes in Trichotillomania. Biol Psychiatry 2007;61:374-381.

9. Novak CE, Keuthen NJ, Stewart SE, Pauls DL. 2009. A Twin Concordance Study of Trichotillomania. Am J Med Genet Part B 150B:944–949.

10. Zuchner S, Cuccaro ML, Tran-Viet KN et al. SLITRK1 mutations in trichotillomania. Mol Psychiatry 2006;11:887-9.

11. Jacobs, B. L., & Fornal, C. A. Activation of 5-HT neuronal activity during motor behavior. Seminars in Neuroscience. 1995, 7, 401-408.

12. Gershuny, B. S., Keuthen, N. J., Gentes, E. L., Infield, A. L., & Jenike, M. A. (2006). Current posttraumatic stress disorder and history of trauma in trichotillomania. Journal of Clinical Psychology, 62, 1521-1529.

13. Lochner, C., du Toit, P. L., Zungu-Dirwayi, N., Marais, A., van Kradenburg, J., Curr, B., et al. (2002). Childhood trauma in obsessive-compulsive disorder, trichotillomania, and controls. Depression and Anxiety, 15, 66-68.

14. Evans B. A case of trichotillomania in a child treated in a home token program. J Behav Ther Exp Psychiatry 1976; 7: 197-8.

15. Gray JJ. Positive reinforcement and punishment in the treatment of childhood trichotillomania. J Behav Ther Exp Psychiatry. 1979; 10: 125-9.

16. Stabler B, Warren AB. Behavioral contracting in treating trichotillomania: case note. Psychol Rep 1974; 34: 401-2.

17. Christenson GA, Mackenzie TB, Mitchell JE. Characteristics of 60 adult chronic hair pullers. Am. J. Psychiatry 1991; 148: 365–370.

18. Stein DJ, Bouwer C, Maud CM. Use of the selective serotonin reuptake inhibitor citalopram in treatment of trichotillomania. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience. 1997; 247: 234-236.

19. Iancu I, Weizman A, Kindler S, Sasson Y, Zohar J. Serotonergic drugs in trichotillomania: Treatment results in 12 patients. Journal of Nervous and Mental Disease. 1996; 184: 641-644.

20. Ninan PT, Knight B, Kirk L, Rothbaum BO, Kelsey J, Nemeroff CB. A controlled trial of venlafaxine in trichotillomania: Interim phase i results. Psychopharmacology Bulletin. 1998; 34: 221-224.

21. Marsteller FA, Knight BT, Eccard MB. A placebo-controlled trial of cognitive-behavioral therapy and clomipramine in trichotillomania. Journal of Clinical Psychiatry. 2000; 61: 47-50.

22. Grant JE, Odlaug BL, Chamberlain SR, Kim SW. Dronabinol, a cannabinoid agonist, reduces hair pulling in trichotillomania: A pilot study. Psychopharmacology. 2011; 218: 493-502.

23. Odlaug BL. Clinical characteristics of trichotillomania with trichophagia. Compr. Psychiatry 2008; 49: 579-584.

24. Bouwer C, Stein DJ. Trichobezoars in trichotillomania: case report and literature overview. Psychosom. Med. 1998; 60: 658-660.

25. 25.Adewuya EC, Zinser W, Thomas C. Trichotillomania: A case of response to valproic acid. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. 2008; 18: 533-536.

26. Berk M, McKenzie H, Dodd S. Trichotillomania: Response to lithium in a person with comorbid bipolar disorder. Human Psychopharmacology-Clinical and Experimental. 2003; 18: 576-577.

27. Christenson, G. A., Crow, S. J., MacKenzie, T.B., et al. (May, 1994). A placebo controlled double-blind study of naltrexone for trichotillomania [Abstract]. New Research Program and Abstracts of the 150th Annual Meeting of the American Psychiatric Association.

28. Van Ameringen M, Mancini C, Patterson B, Bennett M, Oakman J. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial of olanzapine in the treatment of trichotillomania. J Clin Psychiatry. 2010; 71:1336-1343.

29. Bloch MH, Panza KE, Grant JE, Pittenger Ch, Leckman JF. N-Acetylcysteine in the Treatment of Pediatric Trichotillomania: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Add-On Trial. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry 2013; 52 (3): 231-240

30. Flessner ChA, Penzel F, Keuthen NJ, Trichotillomania Learning Center-Scientific Advisory Board. Current Treatment Practices for Children and Adults With Trichotillomania: Consensus Among Experts. Cognitive and Behavioral Practice 2010;17: 290-300.

31. Colomb R, Franklin M, Grant JE, Keuthen NJ, Mansueto CS, Mou-ton-Odum S. iwsp. Expert consensus treatment guidelines for trichotillomania, skin picking and other body-focused repetitive behaviors.2011; http://www.trich.org/dnld/ExpertGuidelines_000.pdf [dostęp: 06.12.2015].

32. Keuthen N.J., Stein D.J., Christenson G.A.: Help for hair-pullers. Oakland, Harbinger Publications, 2001.

33. Płużek Z., Wartość testu WISKAD-MMPI dla diagnozy różnicowej w zakresie nozologii psychiatrycznej. Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin, 1976.

34. Martowska K.: Lista Przymiotnikowa ACL. Polska adaptacja: Zespół Pracowni Testów Psychologicznych PTP, Warszawa, 2012.

35. Sacks J., Levy S.: The Sentence Completion Test. Projective Psychology: Clinical Approaches to the Total Personality. Edited by Abt L. E., Bellak. L. New York: Alfred A. Knopf, Inc., 1950. Polskie tłumaczenie: M. Choynowski, 1961.

36. Matczak A, Piotrowska A, Ciarkowska W.: WISC-R. Skala Inteligencji Wechslera dla Dzieci. Wersja Zmodyfikowana. Wydanie trzecie poprawione. Zespół Pracowni Testów Psychologicznych PTP, Warszawa, 2008.

Pobrania

Opublikowane

2017-12-30

Numer

Tom 18 Nr 4 (2017): Current Problems of Psychiatry

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2017 Autorzy

Creative Commons License

Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.

Jak cytować

Siek, A., Makarewicz, A., Łobejko, Łukasz, Gralewska, A., Tomaka, J., Szymańska-Piekarczyk, J., Siembida, J., & Karakuła-Juchnowicz, H. (2017). "Rwać włosy z głowy" - o znaczeniu traumatycznych wydarzeń rodzinnych w powstawaniu i podtrzymywaniu objawów trichotillomanii - opis przypadku. Current Problems of Psychiatry, 18(4), 367-377. https://doi.org/10.1515/cpp-2017-0029