Przedchorobowy iloraz inteligencji w schizofreniiCześć I: Przegląd metod do pomiaru przedchorobowego poziomu IQ
Słowa kluczowe:
przedchorobowy IQ, NART, schizofreniaAbstrakt
Obserwacje dotyczące przebiegu schizofrenii wskazują na możliwość obniżenia się poziomu funkcji intelektualnych w trakcie jej trwania. Dobór odpowiednich metod do oceny stopnia deterioracji poziomu IQ jest niezwykle istotny biorąc pod uwagę rzetelność oceny neuropsychiatrycznej, a także możliwość przewidywania skuteczności programów rehabilitacyjnych. Rzetelna diagnoza funkcjo-nowania intelektualnego pacjenta powinna obejmować nie tylko jego aktualne zdolności poznawcze, ale również potencjał intelektual-ny, którego źródło leży w poziomie funkcjonowania przedchorobowego. Celem pracy był przegląd metod dotyczących pomiaru przed-chorobowego poziomu inteligencji (PPI) w schizofrenii. Omówiono następujące grupy narzędzi do pomiaru PPI: 1) najprostsze metody szacunkowe oparte o zmienne demograficzne, 2) metody oparte na skali WAIR-R, 3) metody werbalne, 4) kombinacje tych metod.
Bibliografia
1. Strauss E., Sherman E. M. S., Spreen O. A compendium of neuro-psychological tests: Administration, norms, and commentary. New York: Oxford University Press: 2006.
2. Alyward E., Walker E., Bettes B. Intelligence in schizophrenia: meta-analysis of the research. Schizophr. Bull, 1984, 10 (3), 430-459.
3. Robinson, L. J., Thompson, J. M., Gallagher, P., Goswami, U., Young, A. H., Ferrier, I. N., & Moore, P. B. A meta-analysis of cognitive deficits in euthymic patients with bipolar disorder. J. Affect. Disord. 2006, 93(1), 105-116.
4. Nelson E. H., Wilision J. (1982). National Adult Reading Test (NART): Test Manual. Pobrano: https://www.academia.edu/2515150/National_Adult_Reading_Test_NART_test_manual_Part_1, dnia 10.10.2013
5. Almkvist O., Advenn M., Henning L., Tallberg I. M. Health and Disability: Estimation of premorbid cognitive function based on word knowledge: The Swedish Lexical Decision Test (SLDT). Scand. J. Psychol. , 2007, 48, 271-279.
6. Rabe-Jabłońska J. Czy schizofrenia jest chorobą neurodegeneracyjną czy neurorozwojową? 2005. Pobrano: http://www.psychiatria. com.pl/gazeta.psychiatria/pdf/pelny_tekst11.pdf
7. Lezak M.D. IQ: R.I.P. J. Clin. Exp. Neuropsychol., 1988, 10 (3), 351 – 361.
8. Lezak M. D., Howieson D. B., Loring D. W. Neuropsychological assessment (4th ed.).New York: Oxford University Press: 2004.
9. Nelson E. H., Wilision J. National Adult Reading Test (NART): Test Manual. 1982. Pobrano: https://www.academia.edu/2515150/National_Adult_Reading_Test_NART_test_manual_Part_1, dnia 10.10.2013
10. Suwalska A., Łojko D., Janik J., Pałys W., Rybakowski J. Ocena funkcji intelektualnych pacjentów z choroba afektywną dwubiegunową w okresie remisji. Neuropsychiatr. i Neuropsychol., 2008, 3 (3-4), 116-125.
11. Frick A., Wahlin T, B. R., Pachana N. A., Byrne G., J. Relationship between the National Adult Reading Test and memory. Neuropsychol., 2011, 25 (3), 397-403.
12. Karakuła H., Stecka M.. Pawełczak P. Metody do pomiaru inteligencji werbalnej. Curr. Probl. Psychiatry, 2013, 13 (4), 277-283.
13. Brzeziński J., Gaul M., Hornowska E., Jaworowska A., Machowski A., Zakrzewska M. Skala inteligencji D. Wechslera dla dorosłych. Wersja zrewidowana – renormalizacja. WAIS-R-PL. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa: 2004.
14. Nelson H. E., McKenna P. The use of current reading ability in the assessment of dementia. Br. J. Clin. Psychol., 1975, 14 (3), 259-267.
15. Matsuoka K., Uno M., Kasai K., Koyama K., Kim Y. Estimation of premorbid IQ in individuals with Alzheimer’s disease using Japanese ideographic script (Kanji) compound words: Japanese version of National Adult Reading Test. Psychiatr. Clin. Neurosci, 2006, 60 (3), 332-339.
16. Pavlik V. N., Doody R. S., Massman P. J., Chan W. Influence of Premorbid IQ and Education on Progression of Alzheimer’s Disease. Dement.Geriatr. Cogn. Dis., 2006, 22, 367-377.
17. McGurn B., Starr J. M., Topfer J. A., Pattie A., Whiteman M. C., Lemmon H. A., Whalley L. J., Deary I. J. Pronunciation of irregular words is preserved in dementia, validating premorbid IQ estimation. Neurol., 2004, 62 (7), 1184-1186.
18. McFarlane J., Welch J., Rodgers J. Severity of Alzheimer’s disease and effect on premorbid measures of intelligence. Br. J. Clin. Psychol., 2010, 45 (4), 453-464.
19. Morris P. G., Wilson J. T. L., Dunn L. T., Teasdale G. M. Premorbid intelligence and brain injury.Br. J. Clin. Psychol 2005, 44 (2), 209-214.
20. Dalsgaard I. (1998). Danish Adult Reading Test (DART). Item analyse og analyse af intercorer reliabilitet mhp revision. Unpublished paper. W: Annick U.P., Lennart J., Handest P., Nielsen J., Sæbye D., Parnas J. Premorbid IQ varies across different definitions of schizophrenia. World Psychiatry, 2007, 6 (1), 38-41.
21. Grober E., Sliwinski M. Development and validation of a model for estimating premorbid verbal intelligence in the elderly. J. Clin Exp. Neuropsychol., 1991, 13, 933-949.
22. Woodberry K. A, Giuliano A. J., Seidman L. J. Premorbid IQ in Schizophrenia: A Meta-Analytic Review. Am. J. Psychiatry, 2008, 165 (5), 579-587.
23. Baddeley A., Emsile H, Nimmo-Smith I. The Spot-the-Word test: A robust estimate of verbal intelligence based on lexical decision. Br. J. Clin. Psychol., 1993, 32 (1), 55-65.
24. Wittorf A., Wiedemann G., Klingberg S. Multiple-Choice Vocabulary Intelligence Test MWT in Schizophrenia: Valid Measure of Premorbid Intelligence? Psychiatr. Prax. 2014, 41 (2), 95-100.
25. Wilkinson G. S. WRAT Administration Manual. Wydawnictwo: Wide Range.
26. Beardsall L., Huppert F. A. (1994). Improvement in NART reading in demented and older persons using the Cambridge Contextual Reading Test. J. Clin. Exp. Neuropsychol., 1993, 16 (2), 232-242.
27. O’Connor J., Wiffen B. D. R., Reichenberg A., Aas M., Falcone M. A., Russo M., Sood P. G., Taylor H., David A. S. Is deterioration of IQ a feature of first episode psychosis and how can we measure it? Schizophr. Res., 2012, 137 (2012), 104-109.
28. Crawford J R., Steward L. E., Cochrane R. H. B., Parker D. M., Besson J. A. O. Construct validity of the National Adult Reading Test: a factor analytic study. Pers. Indiv. Differ. J., 1989, 10 (5), 585-587.
29. Wilson R. S., Rosenbarum G., Brown G. The problem of premorbid intelligence in neuropsychological assessment. J. Clin. Neuropsychol., 1979, 1 (1), 49-53.
30. Nelson H. E., O’Connell A. Dementia: the estimation of premorbid intelligence levels using the New Adult Reading Test. Cortex, 1978, 14 (2), 234-244.
31. Crawford J.R., Stewart L.E., Cochrane R. H. B., Foulds J. A., Besson J. A. O., Parker D. M. Estimating premorbid IQ from demographic variables: Regression equations derived from a UK sample. Br. J. Clin. Psychol., 1989, 28, 275-278.
32. Crawford J. R., Millar J., Milne A. B. Estimating premorbid IQ from demographic variables: a comparison of a regression equation vs. clinical judgement. Br. J. Clin. Psychol., 2001, 40 (1), 97-105.
33. Sullivan R., Senior H, Hennessy M. Estimating Premorbid Intelligence- IQ, age, education and sex. 2000, in: http://www.assessmentpsychology.com/iq-estimates-3.htm
