Nowe spojrzenie na użyteczność testu Rorschacha w diagnozie psychologicznej. Refleksje nad skróconą wersją testu (Basic Rorschach)

Abstrakt

Test Rorschacha jest najbardziej znanym testem psychologicznym, jaki kiedykolwiek wymyślono; zawładnął on wyobraźnią całych pokoleń klinicystów, badaczy, artystów, pisarzy i zwykłych uczestników kultury masowej. A jednak, żaden test psychologiczny nie spotyka się z tak bardzo emocjonalną krytyką. Drastycznie niejednoznaczny status tego testu w środowisku psychologów, można nazwać kryzysem tożsamości. Diagnozę taką zaprezentowali w książce Assessment Using the Rorschach Inkblot Test, James P. Choca i Edward D. Rossini, profesorowie psychologii klinicznej, aktualnie związani z Uniwersytetem Roosevelta w Chicago. Książka ta była inspiracją do napisania niniejszego artykułu. Choca i Rossini twierdzą, że kryzys związany ze stosowaniem testu wynika z niezrozumienia, czym test ten w swej istocie jest i z niewłaściwego posługiwania się
nim. Wskazują także realistyczne, praktyczne drogi przezwyciężenia tego kryzysu.

Wobec nadmiernie rozbudowanych systemów opracowywania i interpretowania uzyskanego w badaniu testem materiału, autorzy podejmują probę stworzenia skróconej wersji testu plam atramentowych (Basic Rorschach). W skróconej wersji testu można posługiwać się mniejszą liczbą kategorii, a nawet ograniczyć się do wykorzystania jedynie czterech tablic zamiast dziesięciu. Choca i Rossini przyznają, że Basic Rorschach wymaga dalszych opracowań, są także skłonni do przyznawania psychologom dużego stopnia swobody i możliwość decydowania, co uwzględnić w interpretacji wyników, a co pominąć.

Proponują też wprowadzenie nowej, końcowej fazy badania, która stanowi swoiste włączenie badanej osoby w process analizy własnych wypowiedzi. W prezentowanej tu pracy ustosunkowuję się do proponowanych przez autorów zmian, zarówno w procedurze badania, jak i w sposobie kategoryzowania i interpretowania wypowiedzi. W tym celu wykorzystuję własne doświadczenie kliniczne, a także wyniki przeprowadzonych przeze mnie badan empirycznych.