Wgląd i zdrowienie a piętno choroby psychicznej - analiza zjawiska wglądu w schizofrenii i jego relacji z procesami stygmatyzacji i autostygmatyzacji
DOI:
https://doi.org/10.1515/cpp-2017-0024Słowa kluczowe:
wgląd, stygmatyzacja, schizofrenia, zdrowienieAbstrakt
Czy lepszy wgląd związany z procesem zdrowienia oznacza silniejsze poczucie piętna choroby psychicznej? Niniejszy artykuł ukazuje relację pomiędzy wielowymiarowym konstruktem, jakim jest wgląd oraz zjawiskami stygmatyzacji i autostygmatyzacji pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii. Powszechnie wiadomo, iż termin wgląd zawiera w sobie: poczucie choroby, stosunek pacjenta do jej objawów, wyjaśnienie przyczyn choroby, stosunek do zasadności leczenia oraz świadomość ryzyka nawrotów. Zaś autostygmatyzacja ma miejsce wówczas, gdy pacjent internalizuje i odnosi do siebie negatywne i piętnujące postawy społeczne, uwarunkowane obecnością stereotypowych, umacnianych przez media przekonań, a to utrudnia proces zdrowienia. Na ile dobry wgląd umacnia pacjenta w drodze ku pełniejszemu funkcjonowaniu społecznemu, a na ile odciska piętno choroby psychicznej i osłabia jego pozycję w społeczeństwie? Autorzy tej pracy pochylili się nad zagadnieniem wglądu i stygmatyzacji z perspektywy acjenta, nad jego postawą wobec diagnozy schizofrenii, procesem zdrowienia oraz aspektem nadziei, jakże ważnej w zdrowieniu. Owe studium konstruktu wglądu dowodzi, że relacja wgląd-zdrowienie-piętno jest płaszczyzną wielowymiarową, uzależnioną od różnych czynników, stale wymagającą pogłębienia i uzupełnienia dalszymi badaniami naukowymi.
Bibliografia
1. Kępiński A.: Schizofrenia. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
2. Greenfield D., Strauss J.S., Bowers M.B., i in. Insight and interpretation of illness in recovery from psychosis. Schizophr. Bull. 1989; 15: 245-252.
3. Bouroubi, W., Banovic I., Andronikof A., Omnès C. Insight et schizophrénie: revue de la littérature. L'Évolution Psychiatrique,. 2016, 81(2), 405-422.
4. Beck A.T., Baruch E., Balter J.M., Steer R.A., Warman D.M.. A new instrument for measuring insight: the Beck Cognitive Insight Scale. Schizophr. Res. 2004; 68: 319-329.
5. Poyraz B. Ç., Arikan M. K., Poyraz C. A., Turan Ş., Kani, A. S. Aydin, E. et al. Clinical and cognitive insight in patients with acute-phase psychosis: Association with treatment and neuropsychological functioning. Nordic journal of psychiatry, 2016, 1-8.
6. Dębowska G., Grzywa A., Karakuła H., Urbańska A. Poziom wglądu a czas trwania choroby, liczba hospitalizacji i nasilenie objawów psychopatologii w schizofrenii paranoidalnej. Badania nad Schizofrenią 1998; 99-112.
7. Pini S., Cassano G.B., Dell’osso L., Amador X.F. Insight into illness in schizophrenia, schizoaffective disorder, and mood dis-orders with psychotic features. Am. J. Psychiatry 2001; 158: 122-125.
8. Kokoszka, A., Telichowska-Leśna, A., Radzio R. Kwestionariusz wglądu w schizofrenię—„Moje myśli i odczucia”. Psychiatr. Pol, 2008, 42, 491-502.
9. Gawęda Ł., Buciński P., Staniszewski K. i wsp.: Związki wglądu w chorobę, poczucia wpływu na jej przebieg, stylów radzenia sobie z chorobą z objawami psychopatologicznymi w schizofre- nii. Psychiatria 2008; 5: 124-133.
10. Ćurčić‐Blake B., van der Meer L., Pijnenborg G. H., David A. S., Aleman A. Insight and psychosis: Functional and anatomical brain connectivity and self‐reflection in Schizophrenia. Human brain mapping, 2015, 36(12), 4859-4868.
11. Anczewska M, Wciórka J. Umacnianie – nadzieja czy uprzedzenia. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii; 2007.
12. Corrigan P.W., Watson A.C. The paradox of self-stigma and mental illness. Clin. Psychol. Sci. Pract. 2002; 9: 35-53.
13. Jarema M., Stygmatyzacja w obronie przed stygmatyzacją; konferencja Człowiek i rodzina a zdrowie psychiczne, Katowice 2016.
14. Cechnicki A., Wojciechowska A., Valdes M. Sieć społeczna a jakość życia osób chorujących na schizofrenię w siedem lat od pierwszej hospitalizacji. Psychiatr. Pol. 2007; 41(4): 527-537.
15. Cechnicki A, Wojciechowska A. Zależności pomiędzy właściwościami sieci społecznej a wynikami leczenia osób chorujących na schizofrenię w siedem lat od pierwszej hospitalizacji. Psychiatr. Pol. 2007; 41(4): 513-525.
16. Podogrodzka-Niell M., Tyszkowska, M. Stigmatization on the way to recovery in mental illness – the factors associated with social functioning. Psychiatr. Pol, 2014, 48(6), 1201-1211.
17. Crumlish N., Whitty P., Kamali M. i wsp. Early insight predicts depression and attempted suicide after 4 years in first-episodeschizophrenia and schizophreniform disorder. Acta Psychiatr. Scand. 2005; 112: 449-455.
18. Cooke M., Peters E., Fannon D. i wsp. Insight, distress and coping styles in schizophrenia. Schizophrenia Research 2007; 94: 12-22.
19. Krupchanka, D., & Katliar, M. (2016). The Role of Insight in Moderating the Association Between Depressive Symptoms in People With Schizophrenia and Stigma Among Their Nearest Relatives: A Pilot Study. Schizophrenia bulletin.
20. Mutsatsa S.H., Joyce E.M., Hutton S.B., Barnes T.R.E. Relationship between insight, cognitive function, social function and symptomatology in schizophrenia: The West London first episode study. Eur. Arch. Psychiatry Clin. Neuroscie. 2006; 256: 356-363.
21. Dequelson A., Saloppé X., Bandinelli A. Insight, Stigma et Auto-stigmatisation: l’intime conviction appliquée aux patients schizophrènes hospitalisés au sein d’un hôpital psychiatrique sécurisé. In Annales Médico-psychologiques, revue psychiatrique; 2015, Vol. 173, No. 10, pp. 913-915. Elsevier Masson.
22. Sawicka M., Charzyńska K. The role of a psychiatrist in treatment and recovery process of persons suffering from schizophrenia. Psychiatr. Pol, 2015, 49(2), 377-389.
23. Cannavò D., Minutolo G., Battaglia E., Aguglia E. Insight and recovery in schizophrenic patients. International journal of psychiatry in clinical practice, 2016, 20(2), 83-90.
24. Załuska M.: Funkcjonowanie społeczne i zapotrzebowanie na opiekę środowiskową w schizofrenii. Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2000.
25. Wilczek-Rużyczka E.,Halicka D. Wgląd w chorobę i poczucie wpływu na jej przebieg a funkcjonowanie społeczne pacjentów ze schizofrenią. Psychiatria i Psychologia Kliniczna,2013, 13(1).
26. Yıldırım A., Hacıhasanoğlu Aşılar R., Camcıoğlu T. H., Erdiman S., Karaağaç E. Effect of Psychosocial Skills Training on Disease Symptoms, Insight, Internalized Stigmatization, and Social Functioning in Patients with Schizophrenia. Rehabilitation Nursing, 2015, 40(6), 341-348.
27. Hasson-Ohayon I., Kravetz S., Meir T., Rozencwaig S. Insight into severe mental illness, hope, and quality of life of persons with schizophrenia and schizoaffective disorders. Psychiatry Res. 2009; 167: 231–238.
28. Libman-Sokołowska M., Nasierowski, T. Rola nadziei w zmaganiach ze schizofrenią. Psychiatr. Pol, 2013, 47(5), 933-946.
29. Szaulińska K., Szafrański T. Medytacje nad treścią fantazmatu schizofrenii. W poszukiwaniu granic destygmatyzacji. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2015, 24(2), 45-51.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Autorzy
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
