Słowa kluczowe
kompetencje psychologa
metody badawcze
Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie specyfiki i trudności, z którymi mierzy się biegły psycholog przygotowując ekspertyzę sądową w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Diagnoza taka, jest wykonywana na zlecenie sądu rodzinnego. W sprawach rodzinnych i opiekuńczych pytania sądu do biegłego psychologa wyznaczają zakres i cel diagnozy uwzględniając rodzaj rozpoznawanej sprawy. Po zapoznaniu się z pytaniami sądu psycholog przekształca je na hipotezy i operacjonalizuje zmienne.
W niniejszym artykule zostaną przedstawione główne obszary problematyki opiniodawczej w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Omówione zostaną dwa podstawowe zagadnienia: zakres kompetencji biegłego psychologa w świetle często wykraczających poza możliwości biegłego oczekiwań sądu oraz wpływ doboru metod badawczych, na jakość sporządzanej opinii dla finalnego rozstrzygnięcia sprawy sądowej.
Bibliografia
1. Pozniak W. Psychologia sądowa – wybrane zagadnienia. W: Sęk H. red. Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2005. s. 287.
2. Budzyńska A. Psycholog w roli biegłego sądowego. Dziecko Krzywdzone, 2007; 4(21): 1-7.
3. Włodarczyk-Madejska J. Opinia biegłego w sprawach cywilnych w świetle badania aktowego. Prawo w działaniu. Sprawy cywilne, 2017; 30: 155-176.
4. Turek J. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. W: Turka J. red. Rola biegłego we współczesnym procesie. Warszawa: Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich; 2002. s. 7. Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296 z późniejszymi zmianami.
5. Postanowienie SN z dnia 27.04.2017 r., syg. akt: III CSK 341/16, LEX nr 2311191.
6. Demendecki T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729, pod. red. A. Jakubeckiego, LEX/ el.2018.
7. Klich A. Dowód z opinii biegłego w postępowaniu cywilnym biegły lekarz. Warszawa: C.H. Beck, 2016.
8. Toeplitz - Winiewska M. Opieka nad dziećmi - standardy opiniowania psychologicznego w sprawach rozwodowych. Psychologia Wychowawcza. 2014; (5): 180.
9. Kasprzyk P. Udział biegłego w sprawach rodzinnych. W: Turka J. red. Rola biegłego we współczesnym procesie. Warszawa: Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich; 2002. s. 80. Dz. U. 1964 nr 9 poz. 59 z późniejszymi zmianami.
10. Czeredecka A. Kompetencje biegłego psychologa w odniesieniu do spraw rodzinnych i opiekuńczych. W: Czeredecka A. red. Standardy opiniowania psychologicznego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych; 2016. s. 33 - 48.
11. Czeredecka A. Propozycja standardów opiniowania w sprawach rodzinnych i opiekuńczych; 2016 http://www.wotptp.waw.pl/wp-content/uploads/2016/03/2016-Standardy-opiniowania-psychologicznego_sprawy_rodzinne-iopieku%C5%84cze_26-lutego.pdf (dostęp: 28.07.2018).
12. Strózik I. Podstawowe zasady sporządzania przez biegłych opinii w sprawach rodzinnych W: Czeredecka A. red. Standardy opiniowania psychologicznego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Kraków: Instytut Ekspertyz Sądowych; 2016. s. 14.
13. Tolepiz-Wiśniewska M. Standardy doboru metod diagnostycznych do problemu i osób badanych. W: Czeredecka A. red. Standardy opiniowania psychologicznego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Kraków: Instytut Ekspertyz Sądowych; 2016. s. 193-211.
14. Czeredecka A. Kryteria oceny dowodu z opinii psychologicznej w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. W: Paluchowski J, Filipiak M, Zalewski B, Tarnowska M. red. Standardy diagnozy psychologicznej. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2015. s.200- 223.
15. Bodanko A. Czynności biegłego sądowego z zakresu psychologii jako przykład praktycznego zastosowania metody studium przypadku. Nauczyciel i Szkoła, 2012: 2(52): 185-191.
16. Oleszewska A, Zawadzka A. Rozwodowe trzęsienie ziemi. Jak zadbać o dziecko?. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2008; 7(4): 120-128.
17. Budzyńska A. Wysłuchanie dziecka w postępowaniu cywilnym – perspektywa psychologiczna. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2015; 14(4): 32-54.
18. Paluchowski WJ, Stęplewska-Żakowicz K. Wiarygodność technik projekcyjnych jako narzędzi diagnozy psychologicznej. Część 1: Czemu niektóre techniki niesłusznie nazywa się projekcyjnymi?. Psychologia kliniczna, 2013; (94): 421-520.
19. Lilienfeld OS, Wood MJ, Garb NH. Status Naukowy technik projekcyjnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002.
20. Hornowska E. Testy psychologiczne – teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2001.
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Prawa autorskie (c) 2018 Autorzy