Wypowiedzi „ruchowe” w teście Rorschacha. Część 2. Badanie rodziców mających chore na schizofrenię dziecko oraz rodziców posiadających tylko zdrowe dziec
DOI:
https://doi.org/10.2478/cpp-2019-0005Słowa kluczowe:
test Rorschacha, schizofrenia, rola prototypowa, endofenotypAbstrakt
Wstęp: Wielokrotnie stwierdzano swoistość wypowiedzi rodziców mających chore na schizofrenię dziecko, gdy poddawano ich badaniu testem Hermanna Rorschacha. Prezentowana w tym artykule analiza koncentruje się na wypowiedziach mówiących o ruchu widzianym w plamach atramentowych. Wypowiedzi te według Zygmunta Piotrowskiego odzwierciedlają rolę prototypową, czyli koncepcje siebie i pewien wzorzec reagowania, które można rozumieć jako zjawiska pokrewne pojęciu selfu. Rolę prototypową można oceniać, analizując wypowiedzi mówiące o ruchu a uzyskane podczas badania testem Rorschacha. Dane empiryczne sugerują, że chorzy na schizofrenię mają niewystarczająco wykształconą lub swoiście ukształtowaną rolę prototypową, a także pewne trudności w ekspresji tej roli.
Materiał i metoda: Przebadałam za pomocą testu Rorschacha 32 pary rodziców mających dziecko chore na schizofrenię paranoidalną (według DSM-IV) oraz 21 par rodziców mających tylko zdrowe dzieci.
Wyniki: Rodzice dzieci chorych dali istotnie mniej wypowiedzi mówiących o ruchu ludzkim n iż rodzice dzieci zdrowych a niektóre cechy tych wypowiedzi wykazały pewną swoistość. Grupy ojców bardziej różniły się między sobą niż grupy matek. Przeprowadzona analiza związków miedzy wypowiedziami „ruchowymi” a wypowiedziami „światłocieniowymi”, które uważa się za miarę lęku, ujawniła istotne związki między lękiem a niektórymi jakościami ruchu. Wyjątkiem była ta jakość ruchu, która w systemie interpretacyjnym Piotrowskiego jest nazwana ruchem niezdecydowanym i ruchem niezdecydowanym w formie postawy. Wszystkie jakości ruchu wzięte globalnie korelowały istotnie z lękiem, wyjątkiem była tu jednak grupa rodziców zdrowych dzieci oraz grupa wszystkich ojców.
Dyskusja: Mniejsza liczba wypowiedzi mówiących o ruchu ludzkim ujawniona w grupie rodziców chorych dzieci może świadczyć o mniejszej dojrzałości psychicznej tych osób, co łączy się z mniej wyraźiście ukształtowaną rolą prototypową. Pewne swoiste cechy tych wypowiedzi, można ponadto interpretować jako oznakę trudności w ekspresji tej roli. Współwystępowanie wypowiedzi „ruchowych” z wypowiedziami „światłocieniowymi”, traktowanymi jako wyraz lęku, nie zawsze było zgodne z oczekiwaniami, co należy uznać za przesłankę do zastanowienia się nad psychologicznym znaczeniem tych wypowiedzi i ewentualnego powrotu do oryginalnych poglądów Rorschacha.
Konkluzje: Wyniki badania sugerują mniejszą dojrzałość rodziców chorych dzieci, przejawiającą się słabiej ukształtowaną rolą prototypową i pewnymi trudnościami w ekspresji tej roli. Na podstawie analizy współwystępowania wypowiedzi mówiących o ruchu i wypowiedzi uwzględniających zaznaczony na plamach światłocień można wnosić o potrzebie nowej interpretacji psychologicznej tych wypowiedzi.
Bibliografia
1. Hirsh SR Leff JP. Abnormalites In parents of schizoprenics. London New York Toronto; Oxford University press: 1975.
2. Wynne IC Singer MT. Thought disorder and family relations of schizophrenics. Archives of general Psychiatry 1963; 9: 191-198.
3. Alanen JO. Schizofrenia. Jej przyczyny I leczenie dostosowane do potrzeb. Warszawa; Instytut Psychiatrii i Neurologii: 2000.
4. Scheflen AE. Levels of schizophrenia. New York; Brunner/Mazel Publishers: 1981.
5. Alba CS. Family changing process: Integration of two modalities of Rorschach test administration. Rorschachiana 1994; (19): 47-60.
6. Drat-Ruszczak K. Wpływ indukcji postawy niezależności I związania z rodziną na przetwarzanie informacji społecznej w schizofrenii. Przegląd Psychologiczny 1991; 34(2): 271-291.
7. Drat-Ruszczak K. Priming of on assertive or submissive orientation toward the family and the processing of family related information in schizophrenia. Polish Psychological Bulletin. !994; 25 (1): 43-57.
8. Chuchra M. Rodzina z dorosłym dzieckiem chorym na schizofrenię. Lublin; Wydawnictwo KUL: 2010.
9. Chrząstowski Sz. Nasilenie bliskości i intruzywności w ocenie matek synów leczących się z powodu schizofrenii lub uzależnienia od narkotyków. Psychiatria Pol. 2008; 42 (3): 417-429.
10. Chrząstowski Sz. Związki między brzemieniem rodziców osób z rozpoznaniem schizofrenii lub zaburzeń osobowości a kształtowaniem się relacji w rodzinie. Psychiatria Pol. 2006; 40(5): 901-911.
11. Budzyna-Dawidowski P Rostworowska M de Barbaro B Wojnar M. The koncept of Expressem emotions In a cultural context: A polish perspective. Psychoterapia. 1991; 76(1): 85-89.
12. Czabała JCz. Rodzina a zaburzenia psychiczne. Kraków; IPN: 1988.
13. De Barbaro B Ostoja-Zawadzka K Drożdżowicz L Cechnicki a. Beyond the myth of the „overprotective mother” to „overburdening mother”. Psychoterapia 76 (2): 35-37.
14. Hinze B Bembenek A Küchn-Dymecka A Wrońska A Wciórka J. Dysfunkcja uwagi u osób chorych na schizofrenię i ich krewnych pierwszego stopnia. Psychiatr Pol. 2004a; 38(5): 847-860.
15. Hintze B Küchn-Dymecka A Wrońska A Wciórka J. Dysfunkcja uwagi u osób chorych na schizofrenię i ich krewnych pierwszego stopnia. Psychiat Pol. 2004 b; 38(5): 861-873.
16. Makara-Studzińska M Łoś R. Badania porównawcze między osobami z różnymi zaburzeniami psychicznymi a ich zdrowym rodzeństwem. Post Psychiatr Neurol. 2012; 21(3): 929-938.
17. Motak E. Klimat emocjonalny w rodzinie a poziom umiejętności społecznych chorych na schizofrenię. Psychiatr Pol. 1996; 30(6): 929-938.
18. Mroziak B. Rodzina a etiologia i przebieg schizofrenii ( przegląd wyników badań). Psychologia Wychowawcza 1983; (5): 543-557.
19. Mroziak B. percepcja interpersonalna w rodzinach. Psychologia Wychowawcza 1995; (2): 143-153.
20. Pawęzka J Karakuła H Grzywa A. Zaburzenia pamięci operacyjnej w schizofrenii- cz. 2. Powiązanie z innymi objawami psychopatologicznymi. Bad nad schizofrenią 2009; 10 (1): 52-57.
21. Brüne M Juckel G. Poznanie społeczne w schizofrenii. Mentalizacja i poziom funkcjonowania psychospołecznego. Psychiatria po dyplomie 2010; 7 (6): 27-31.
22. Hunca-Bednarska A Masiak M. Kompetencja społeczna w schizofrenii-analiza niektórych wypowiedzi kobiet chorych na schizofrenię uzyskanych podczas badania testem H. Rorschacha. Twój Magazyn medyczny. Neurologia i Psychiatria 2003; 8 (4): 19-25.
23. Hunca-Bednarska A. poczucie wyobcowania u rodziców osób chorych na schizofrenię paranoidalną. Roczniki Psychologiczne 2008; 11 (1): 77-94.
24. Hunca-Bednarska A. Zakłócenia procesów mediacji i konceptualizacji podczas formowania wypowiedzi w teście Hermanna Rorschacha. Wskaźnik schizofrenii−SCZI. Annales UMCS sectio J 2008; 21: 95-112.
25. Hunca-Bednarska A. Zakłócenia procesów mediacji i konceptualizacji podczas formowania wypowiedzi w teście Hermanna Rorschacha u rodziców mających chore na schizofrenię paranoidalną dziecko. Roczniki Teologiczne. Zeszyty Naukowe o Rodzinie 2008; 55 (5): 247-264.
26. Hunca-Bednarska A. PTI – wskaźnik zaburzeń percepcji i myślenia według J.E. Exnera: badanie rodziców osób chorych na schizofrenię paranoidalną za pomocą testu Rorschacha. Post Psychiatr Neurol. 2008; 17 (4): 305-312.
27. Hunca-Bednarska A. J.E. Exnera wskaźnik zaburzeń i myślenia – PTI. Badanie porównawcze rodziców osób chorych na schizofrenię paranoidalną oraz rodziców mających tylko zdrowe dzieci. Bad nad schizofrenią 2008; 9 (9): 62-74.
28. Hunca-Bednarska A. Mechanizm obronny intelektualizacji. Badanie porównawcze rodziców osób chorych na schizofrenię paranoidalną oraz rodziców mających tylko zdrowe dzieci. Bad nad schizofrenią 2007; 8 (8): 53-61.
29. Szafraniec J. Metoda Rorschacha w psychodiagnozie schizofrenii. Warszawa; Wydawnictwo Akcydensowe: 1985.
30. Kalla O Wahlström J Aaltonen J Holma JTuimala P Mattlar CE. Rorschach characteristics and comparison of first- episode psychotic patients In Finland and Spain. Rorschachiana 2004; 26 (1); 63-84.
31. Grzywak-Kaczyńska M. Podręcznik do metody Rorschacha. Lublin; Wydawnictwo KUL: 2006.
32. Piotrowski Z. Perceptanalisis. Philadelphia; Ex Libris: 1979.
33. Blatt SJ Brenneis CB Schimek JG Glick M. Normal development and psychopathological impairment of the concept of the object on the Rorschach. Journal of Abnormal Psychology 1976; 85 (4): 364-373.
34. Exner JE. The Rorschach Comprehensive System. Hoboken New York; John Wiley and sons: 2003.
35. Lesniak F. Perceptanaliza w perspektywie pozytywnej dezintegracji. Warszawa; PTHP: 1994.
36. Hunca-bednarska A. Próba jakościowej analizy wypowiedzi dotyczących ludzi spostrzeganych na trzeciej tablicy testu H. Rorschacha. Bad nad schizofrenią 2006; 7(7): 242-258.
37. Flahault C Sultan S. On being a child of an ill parent: A Rorschach investigation of adaptation to parental cancer compared to other illnesses. Rorschachiana 2010; 31 (1): 43-69.
38. Hunca-Bednarska A. Wypowiedzi “ruchowe “ w tescie rorschacha. Część 1. Badanie osób zdrowych i osób chorych na schizofrenię.
39. Akavia N. Subjectivity in Motion. Life Art and Movement in the Work of Hermann Rorschach. New York London; Rontledge Taylor and Francis Group: 2013.
40. Guenther K. Review of Naamah Akavia Subjectivity in motion. Life art and movement in the work of Hermann Rorschach routledge 2013. Berichte zur Wissenschaaftsgeschiche 2013; 36 (4): 382-384.
41. Hunca-Bednarska A. Koncepcja ruchu w tescie Hermanna Rorschacha. Refleksje nad książką Naamah Akavii: Subjectivity in motion. Life art and movement in the work of Hermann Rorschach. Curr Probl Psychiatry 2015; 16 (2): 113-1123.
42. Choca JP Rossini ED. Assessment Using the Rorschach Inkblot Test. Washington; American psychological Association: 2018.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Autorzy
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
