Czyżby "courtesy stigma"? Problem stygmatyzacji psychiatrii,psychiatrów i psychoterapeutów

Abstrakt

Piętno towarzyszące chorobie psychicznej przejawia się w postaci negatywnego stosunku do osób nią dotkniętych oraz negatywnych przekonań wobec osób chorych psychiczne. Jest również przyczyną postrzegania tych osób jako gorszych niż inni członkowie społeczeństwa. Zjawisko to jest problemem społecznym dotyczącym niemal wszystkich chorych z zaburzeniami psychicznymi, przejawiającym się znacznym utrudnieniem ich funkcjonowania w społeczeństwie. Stygmatyzacja postępuje kolejnymi, logicznie powiązanymi ze sobą etapami takimi jak: etykietowanie, stereotypizacja, oddzielenie „nas” od „nich” i dyskryminacja. Według Teorii Goffmana ludzie pracujący ze stygmatyzowanymi grupami społecznymi otrzymują tzw. „courtesy stigma”, co oznacza „piętno udzielone” - będące swego rodzaju dezaprobatą publiczną wywołaną na skutek obcowania z napiętnowaną osobą lub grupą osób. Zjawisko "piętna udzielonego" obejmuje całą grupę osób bliskich, opiekunów i terapeutów, którzy pozostają przy chorym po zachorowaniu na chorobę psychiczną i przez to często same stają się ofiarą stygmy. Światowe Towarzystwo Psychiatryczne (WPA) doceniając powagę problemu stygmatyzacji psychiatrii i stygmatyzacji psychiatrów, rozpoczęło działania mające na celu poprawę wizerunku psychiatrii i obniżenie nasilenia stygmatyzacji osób związanych z ochroną zdrowia psychicznego. Istotnym aspektem jest oddziaływanie mass-mediów na kształtowanie postaw wobec psychiatrii jako dziedziny medycyny, lekarzy psychiatrów, oraz samych pacjentów. Ważnym wyzwaniem współczesnej psychiatrii wydaje się być współpraca z przedstawicielami mediów oraz dostarczanie im rzetelnych danych z zakresu ochrony zdrowia psychicznego. Wskazać należy osobom odpowiedzialnym za kształtowanie rzeczywistości poprzez media na konieczność odstąpienia od tworzenia i wykorzystywania niesprawiedliwych i wprowadzających w błąd stereotypów. Przeciwdziałanie stygmatyzacji psychiatrów ma ogromną wagę dla poprawy sytuacji zarówno, pacjentów jak i dla ogółu społeczeństwa. Poniższy artykuł stanowi przegląd badań, w których pochylono się nad problemem stygmatyzacji psychiatrów, psychoterapeutów oraz psychiatrii jako dziedziny medycyny.