Lęk - jako stan i jako cecha u kobiet w ciąży prawidłowej i wysokiego ryzyka
Słowa kluczowe:
lęk, ciąża wysokiego ryzyka, ciąża prawidłowaAbstrakt
Wstęp: Lęk towarzyszy człowiekowi już w życiu prenatalnym. Szczególny jest w kontekście ciąży prawidłowej i zagrożonej, gdy kobieta poza swoim zdrowiem troszczy się też o bezpieczeństwo przyszłego dziecka. Celem badań było stwierdzenie, czy istnieje różnica w natężeniu lęku jako stanu (zależnego od sytuacji) oraz jako cechy (nabytej dyspozycji behawioralnej) w grupie kobiet z ciążą prawidłową i wysokiego ryzyka.
Materiał: Przebadano 111 kobiet. Kryteria badawcze: 1/ pierwiastka, 2/ wiek ciążowy do 32 tygodnia trwania ciąży. Grupa badana: 61 kobiet hospitalizowanych w Klinice Położnictwa i Patologii Ciąży Uniwersytetu Medycznego w Lublinie z patologicznym przebiegiem ciąży.
Grupa kontrolna: 50 kobiet w ciąży prawidłowej. Wszystkie kobiety miały około 28 lat, pochodziły z Lublina bądź okolic, w większości były mężatkami z wyższym lub średnim wykształceniem.
Metody: Zastosowano Kwestionariusz Stanu i Cechy Lęku (STAI). Pozwala on na wyłonienie osób o zdecydowanie wysokim, lub zdecydowanie niskim poziomie lęku, rozumianego jako stała dyspozycja wewnętrzna (czyli cecha, ma ona charakter lęku wyuczonego X2) oraz daje możliwość rejestrowania nasilenia lęku pojawiającego się na skutek określonych bodźców zewnętrznych (jako stan, X1). Wyniki: Wykazano wyższe, istotnie statystycznie (p=0,004), nasilenie lęku jako stanu (x-1) w grupie kobiet z ciążą zagrożoną. Oznacza to, że te kobiety odczuwają wyższy poziom lęku sytuacyjnego, w porównaniu do kobiet w ciąży prawidłowej. Nie stwierdzono różnicy istotnej statystycznie w wartości lęku jako cechy (trwałej dyspozycji behawioralnej). Omówienie wyników: Wyższy lęk – stan (X1) w grupie kobiet z ciążą zagrożoną, przy braku podwyższonego lęku jako cechy (X2), dotyczy kobiet hospitalizowanych. Reagowały one lękiem na zagrożenie ciąży, co wzmocniła między innymi izolacja od bliskich.
Wnioski: 1. Ciąża zagrożona wpływa istotnie na poziom lęku stanu (zależnego od bodźców zewnętrznych), nie wpływa natomiast na poziom lęku cechy (trwałej dyspozycji behawioralnej). 2. Hospitalizacja kobiet w ciąży wysokiego ryzyka może wpływać dodatnio na natężenie poziomu lęku jako stanu, nie wpływa na natężenie lęku jako cechy.
Bibliografia
1. Ciesielski M, Michałek M., Szlapo E., Ścisłowicz K. Typy osobowości a zaburzenia emocjonalne u kobiet z patologicznym przebiegiem ciąży. Wiad. Lek., 1994; 47(1-2): 25- 30.
2. Kwaśniewska A., Kraczkowski J., Wartacz E., Robak J., Semczuk M. Ocena lęku oraz analiza struktury osobowości kobiet zagrożonych porodem przedwczesnym i porodem po terminie. Post. Psychiatr Neurol.,1996; 5: 185-193.
3. Pawełczyk A., Cypryk K., Bielawska-Batorowicz E. Poziom lęku i wieź emocjonalna z dzieckiem w okresie ciąży u kobiet zdrowych i z cukrzycą ciążową. Diabetol. Pol. 1999; 6(3): 189-192.
4. Wrześniewski K., Sosnowski T., i wsp. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI, polska adaptacja. Warszawa; Pracownia Testów Psychologicznych: 2006.
5. Beisert M., Sęk H., Psychologiczne problemy kobiet w ciąży specjalnej troski. Gin. Pol., 1982; 53(11): 721-732.
6. Motyka M. Psychologiczne uwarunkowania powikłań położniczych. Gin. Pol., 1982; 53(5-6): 431-435.
7. Zdziennicki A. Lęk jako czynnik zagrożenia w perinatologii. Wiad. Lek., 1994; 47(17-18): 698-699.
8. Żrubek H., Czajka R. Czy istnieje zespół niepokoju związanego z ciążą i porodem?, Gin. Pol., 1988; (59) Supl.: 355-358.
9. Kraczkowski J., Szymona K., Smoleń A., Krzyżanowski A., Nasilenie i struktura niepokoju u kobiet z objawami poronienia zagrażającego a konsekwencje położnicze., Gin. Pol., 2003; 74(supl. 2): 108.
10. Rymaszewska J., Dolna M., Grzyboś M., Kiejna A. Zaburzenia psychiczne okołoporodowe – epidemiologia, etiologia, klasyfikacja, leczenie. Gin. Pol., 2005; 76(4): 323-328.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Autorzy
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
