Kultura a zaburzenia psychiczne
Słowa kluczowe:
psychiatria kulturowa, etnopsychiatria, psychozy egzotyczneAbstrakt
Psychiatria kulturowa jest dziedziną psychiatrii, która zajmuje się epidemiologią, etiologią, patogenezą, symptomatologią i leczeniem zaburzeń psychicznych z uwzględnieniem wpływów kulturowych i warunków środowiska. Pojęcie psychiatrii kulturowej jest nadrzędne w stosunku do terminów psychiatria transkulturowa, psychiatria porównawcza czy etnopsychiatria.
Celem artykułu jest przybliżenie zagadnień związanych z psychiatrią kulturową, dotyczących specyfiki zaburzeń psychicznych, uwarunkowanych kulturowo oraz zespołów występujących jedynie w określonych grupach etnicznych. Pewne odrębności, co do częstości oraz nasilenia poszczególnych objawów, mogą występować w wielu zaburzeniach psychicznych, takich jak psychozy z kręgu schizofrenii, zaburzenia nastroju, zaburzenia lękowe czy też uzależnienia. Ciekawym zagadnieniem są zespoły chorobowe występujące jedynie w specyficznych grupach etnicznych. Do najbardziej znanych należą: koro, amok, dhat, latah i windigo.
Bibliografia
1. Gaw A.C. Zagadnienia kulturowe. W: Hales R.E., Yudofsky S.C., Gabbard G.O. red., Psychiatria Tom 1., Warszawa; Medipage: 2010, s. 307-333.
2. Barrio C., Culture and schizophrenia: A crossethnic growth curve analysis. J Nerv Mental Disease, 2001; 189 (10): 676-684.
3. Grzywa A. Oblicza psychozy. Lublin; Wyd. Czelej: 2005.
4. Jakubik A. Psychiatria kulturowa. W: Dąbrowski S., Jaroszyński J., Pużyński S. red. Psychiatria Tom 3., Warszawa; PZWL: 1989, s. 51-64.
5. Krzyżowski J. Psychiatria transkulturowa. Warszawa; Medyk: 2002.
6. Yap P.M. Comparative psychiatry: A theoretical Framework. Toronto; University of Toronto: 1974.
7. Wulff E. Ethnopsychiatrie. Wiesbaden; Akademische Verlagsge-sellsschaft:1978
8. Kirmayer L.J., Young A. Culture and somatization: Clinical, epidemiological, and ethnographic perspective., Psychosom Med, 1998; 60: 420-430.
9. Eliade M. Aspekty mitu. Warszawa; Wyd. KR: 1998.
10. Grzywa A. Pogranicza psychiatrii. Lublin; Wyd. Czelej: 2009.
11. Parrot A. Kac po ekstazie. Charaktery, 2009; 8: 88-91.
12. Bernstein R.L., Gaw A.C. Koro: proposed classification for DSM-IV. Am J Psychiatry, 1990 ;147(12):1670-4.
13. Montgomery C. Bóg Rekin. Wyprawa do źródeł magii. Warszawa; Świat Książki: 2007.
14. Quinlan M.B. Ethnomedicine and ethnobotany of fright, a Caribbean culture-bound psychiatric syndrome. J Ethnobiol Ethnomed, 2010;17(2): 6-9.
15. Kenny M.G. Latah: the symbolism of a putative mental disorder. Cult Med Psychiatry, 1978;2(3):209-31.
16. Hatta S.M. A Malay crosscultural worldview and forensic review of amok. Aust N Z J Psychiatry, 1996; 30(4):505-10.
17. Sumathipala A., Siribaddana S.H., Bhugra D. Culture-bound syndromes: the story of dhat syndrome. The British Journal of Psychiatry, 2004;184:200-209.
18. El-Mallakh R.S. Schizophrenia and the origins of shamanism among the Kwakiutl maritime cultures of Northwest North America: A hiothesis. Schizophrenia Res, 2006; 86: 329-330.
