Wpływ niskiego wzrostu na życie osoby nim dotkniętej
Słowa kluczowe:
karłowatość, hormon wzrostu, czynniki choroby, reakcje środowiska społecznego, reakcje rodziny, juwenilizacja, aspekty rozwojuAbstrakt
Streszczenie Cywilizacja zachodnia od wielu lat faworyzuje osoby wysokie i smukłe, czego widocznym przejawem jest ich zdecydowana dominacja w obszarze kultury masowej. W społecznej świadomości wysoki wzrost jest synonimem autorytetu i sukcesu. Stereotypy dotyczące niskiego wzrostu są na tyle silne, że przedostały się nawet do środowiska lekarskiego. W ostatnich latach niski wzrost stał się problemem medycznym, co sprawiło, że są nawet zdrowe niskie dzieci są poddawane terapii hormonalnej. Wielu badaczy wskazywało na negatywne konsekwencje niskiego wzrostu dla rozwoju psycho-społecznego dziecka. W swoich badaniach wykazują, że dzieci niskie, zarówno te zdrowe, jak i te, których wzrost wynika ze schorzeń np. cierpiące na deficyt hormonu wzrostu, różnią się znacząco od dzieci o przeciętnym wzroście. Wyniki tych badań są poddawane w wątpliwość. Zarzuca się im poważne błędy metodologiczne prowadzące do powstania artefaktów dotyczących realnego wpływu niskiego wzrostu per se na życie osoby nim dotkniętej. Zależność: wzrost – sukces życiowy nie jest silna ani prostoliniowa. Decyduje o niej wiele czynników biologicznych, psychicznych i społeczno-ekonomicznych. Praca ta przedstawia analizę wpływu niskiego wzrostu na życie osoby nim dotkniętej, uwzględniając: czynniki choroby, reakcje środowiska społecznego, reakcje rodziny oraz aspekty rozwoju osoby dotkniętej niskorosłością.
Bibliografia
1. Kelnar C., Albertsson-Wikland K., Hintz R., Ranke M., Rosenfeld R. Should We Treat Children with Idiopathic Short Stature? Horm. Res., 1999; 52: 150-157.
2. Sandberg D., Colsman M. Growth Hormone Treatment of Short Stature: Status of the Quality of Life Rationale. Horm. Res., 1999; 63(6): 275-83.
3. Voss L. Is short stature a problem? The psychological view. E. J.Endocrinology, 2006; 155(1): S39-S45.
4. Voss L., Sandberg D. The psychological burden of short stature: evidence against. E. J. Endocrinology, 2006; 151(Suppl 1): S29-S33.
5. Sandberg D., Voss L. The psychosocial consequences of short stature: a review of the evidence. Best Practice and Research. Clin. Endocr. Metabolism, 2002; 16: 449-463.
6. Busschbach J., Rikken B., Grobbee D., De Charro F., Wit J. Quality of Life in Short Adults. Horm Res 1998; 49: 32-38.
7. Sartorio A., Morabito F., Peri G., Conti A., Faglia G. The social outcome of adults with constitutional growth delay. J Endocrinol Invest. 1990 Jul-Aug;13(7):593-5.
8. Sandberg D., Brook A., Campos S. Short Stature: A Psychosocial Burden Requiring Growth Hormone Therapy? Pediatrics, 1994; 94(6 Pt 1) :832-840.
9. Schneil F., Bannard J. Short Stature in Childhood and Adolescence. Part 2. Psychological management. Can. Fam. Physician., 1991; 37: 2217-2222.
10. Erling A., Wiklund I., Albertsson Wikland K. Psychological functioning in boys of short stature: effects of different levels of growth hormone secretion. Acta Paediatr., 2002; 91(9): 966-9671.
11. Frisch H., Häusler G., Lindenbauer S., Singer S. Psychological Aspects in Children and Adolescents with Hypopituitarism. Acta Paediatr. Scand., 1990; 79(6-7): 644-6451.
12. Steinhausen H., Stahnke N. Psychoendocrinological studies in dwarfed children and adolescents. Arch. Dis. Child., 1976; 51(10): 778-783.
13. Nicholas L., Tancer M., Silva S., Underwood L., Stabler B. Short Stature, Growth Hormone Deficiency and Social Anxiety. Psychosom. Med., 1997; 59(4): 372-375.
14. Mazzone D., Nicolosi A., Aliberti C., Mazzone L., Caruso-Nicoletti M. Aspetti psicologici in bambini con bassa statura. [Psychological findings in children with short stature]. Minerva Pediatr., 2003; 55(3): 261-266.
15. Molinari E., Sartori A., Ceccarelli A., Marchi S. Psychological and emotional development, intellectual capabili-ties, and body image in short normal children. J Endocri-nol Invest. 2002; 25: 321-328.
16. Obuchowski K., Zienkiewicz H., Graczykowska-Koczorowska A. Psychological studies in pituitary dwar-fism. Pol Med J. 1970; 9(5): 1229-35.
17. Abbott D., Rotnem D., Gene M., Cohen D. Cognitive and Emotional Functioning in Hypopituitary Short - Statured Children. Schizophr. Bull., 1982; 8(2): 310-319.
18. Downie A., Mulligan J., Stratford R., Betts P., Voss L. Are short normal children at a disadvantage? The Wessex growth study. BMJ, 1997; 314: 97
19. Ross J., Sandberg D., Rose S., Werber Leschek E., Baron J., Chipman J., Cassorla F., Quigley C., Crowe B., Roberts K., Cutler G. Jr. Psychological Adaptation in Children with Idiopathic Short Stature Treated with Growth Hormone or Placebo. J. Clin. Endocrinol. Metab., 2004; 89(10): 4873-4878.
20. Visser-van Balen H., Geenen R., Kamp G., Huisman J., Wit J., Sinnema G. Long-term psychosocial consequences of hormone treatment for short stature. Acta Paediatr., 2007; 96(5): 715-719.
21. Wygold T. Psychosocial Adaptation to Short Stature – An Indication for Growth Hormone Therapy? Horm. Res., 2002;58(Suppl. 3): 20-23.
22. Shurka E., Galatzer A., Baizerman M. The self-concept of growth retarded children, adolescents, and youth: An exploratory study. J. Integr. Eclectic Psychother., 1983; 2(3): 21-35.
23. Meyer-Bahlburg H., Feinman J., MacGillivray M., Aceto, Jr T. Growth Hormone Deficiency, Brain Development, and Intelligence. Am. J. Dis. Child., 1978; 132(6): 565-572.
24. Rogers J., Perry M., Rosenberg L. IQ Measurements in Children With Skeletal Dysplasia. Pediatrics, 1979; 63(6): 894-897.
25. Kranzler J., A. Rosenbloom, Proctor B., Diamond F. Jr, Watson M. Is short stature a handicap? A comparison of the psychosocial functioning of referred and nonreferred Wpływ niskiego wzrostu na życie osoby nim dotkniętej 345
children with normal short stature and children with normal stature. J. Pediatr., 2000;136(1)” 96-102.
26. Gilmour J., Skuse D. Short stature - the role of intelligence in psychosocial adjustment. Arch. Dis. Child, 1996; 75: 25-31.
27. Lee J., Appugliese D., Coleman S., Kaciroti N., Corwyn R., Bradley R., Sandberg D., Lumeng J. Short Stature in a Population-Based Cohort: Social, Emotional, and Behavioral Functioning. Pediatrics, 2009; 124(3): 903-910.
28. Sandberg D., Bukowski W., Fung C., Noll R. Height and Social Adjustment: Are Extremes a Cause for Concern and Action? Pediatrics, 2004; 114(3): 744-750.
29. Bannink E., Van Pareren Y., Theunissen N., Raat H., Mulder P., Hokken-Koelega A. Quality of Life in Adolescents Born Small for Gestational Age: Does Growth Hormone Make a Difference? Horm. Res., 2005; 64: 166-174.
30. Starke M., Erling A., Möller A., Albertsson Wikland K. Family function in families with children of normal height and in families with short children. Acta Pædiatr., 2000; 89(8): 983-988.
31. Jugowar B., Dzieci somatycznie odmienne, W: Obuchowska I. red., Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. PWZN; Lublin: 1997.
32. Stabler B. Impact of Growth Hormone (GH) Therapy on Quality of Life along the Lifespan of GH-Treated Patients. Horm. Res., 2001; 56: 55-58.
33. Holmes C., Hayford J., Thompson R. Personality and Behaviour Differences in Groups of Boys with Short Stature. Children's Health Care, 1982; 11(2): 61-64.
34. Hunter A. Some Psychosocial Aspects of Nonlethal Chondrodysplasias: I. Assessment Using a Life-Styles Questionnaire. Am. J. Med. Genet. A., 1998; 78: 1-8.
35. Gollust S., Thompson E., Gooding C., Biesecker B., Living with achondroplasia in an average-sized world: an assessment of quality of life, Am. J. Med. Genet. A., 2003;120(4): 447-458.
