Zdrowie jako wartość dla pacjentów z cukrzycą
Słowa kluczowe:
zdrowie, zachowania zdrowotne, cukrzyca, IZZ, LWOAbstrakt
Wstęp: Zdrowie jest zjawiskiem wielowymiarowym, obejmującym wzajemnie od siebie zależne aspekty fizyczne, psychiczne i społeczne. Zrozumienie istoty i wartości zdrowia, podobnie jak umieszczenie go w hierarchii życiowych wartości odgrywa bardzo dużą rolę w życiu każdego człowieka.
Celem badania: była ocena zachowań zdrowotnych i rozumienia zdrowia jako wartości osobistej i symbolu szczęścia wśród chorych na cukrzycę typu 2.
Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w grupie 50 chorych (22 mężczyzn i 28 kobiet). Średnia wieku badanych wynosiła 58,8 lat (±15,2), a średni czas trwania choroby - 11,4 (±8,6) lat. Narzędzia badawcze stanowiły: kwestionariusz autorski oraz Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (IZZ) i Lista Wartości Osobistych (LWO) opracowane przez Zygrfyda Juczyńskiego.
Wyniki: Wśród kategorii zachowań zdrowotnych wskaźniki nasilenia poszczególnych kategorii dla chorych na cukrzycę były wyższe w porównaniu z wytyczonymi normami. Wskaźnik zachowań zdrowotnych w badanej grupie wynosił 89,3 ± 15. Wykazano dodatnią korelację pomiędzy wykształceniem a wynikami uzyskanymi w kategoriach „nawyki żywieniowe” (p<0,05) oraz „pozytywne nastawienie psychiczne” (p<0,001) i ujemną korelację w kategorii „zachowania profilaktyczne” (p<0,001). Kobiety wyżej oceniały dobre zdrowie i sprawność fizyczną i psychiczną jako wartość decydującą o szczęściu. 67,85% respondentek uznało te cechy za najważniejszy symbol szczęścia, w porównaniu do 27,27% mężczyzn (p<0,05). Chorzy na cukrzycę wśród symboli szczęścia zdrowie wymieniali na pierwszym miejscu, zaś wśród wartości osobistych decydujących o szczęściu na miejscu drugim.
Wnioski: Osoby chore na cukrzycę przywiązują większą wagę do zachowań zdrowotnych w porównaniu z osobami zdrowymi. „Dobre zdrowie” stanowi istotną wartość decydującą o ich szczęściu osobistym.
Bibliografia
1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2011. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.
Zdrowie jako wartość dla pacjentów z cukrzycą. Curr. Probl. Psychiatry 2011; 12(4): 575-579 579
2. Halban PA. Doniesienie z 46. dorocznego spotkania Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD).
3. World Health Organization. 1946. [www.who.int/bulletin/archives/80(12)981.pdf WHO definition of Health], Preamble to the Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19-22 June 1946; signed on 22 July 1946 by the representatives of 61 States (Official Records of the World Health Organization, no. 2, p. 100) and entered into force on 7 April 1948.
4. World Health Organization. 2006. Constitution of the World Health Organization - Basic Documents, Forty-fifth edition, Supplement, October 2006.
5. Kowalczyk-Sroka, Marmurowska-Michałowska H., Cieślik A., Lelonek B. Zachowania zdrowotne wśród chorych na cukrzycę i personelu medycznego. Ann Univ Mariae Curie-Sklodowska [Med] Vol.LVIII, Suppl. XIII, 125 Sectio D 2003; 106-112.
6. Woynarowska B. Zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Pediatrii Społecznej i Szkolnej, Warszawa 1993.
7. Antonowsky A.: Rozwikłanie tajemnicy zdrowia: Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Wyd. Instytut Psychologii i neurologii. Warszawa 2005.
8. Antonowsky A.: Rozwikłanie tajemnicy zdrowia: Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Wyd. Instytut Psychologii i neurologii. Warszawa 2005.
9. Kulczycki M.: Charakterystyka sytuacji pacjenta w lecznictwie otwartym. [W:] Jarosz M. (red.): Psychologia lekarska. Państwo-wy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1988.
10. Juczyński Z.: Zachowania zdrowotne i wartościowanie zdrowia. W: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych. Warszawa 2001, 106-127.
11. Juczyński Z.: Zachowania zdrowotne i wartościowanie zdrowia. W: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych. Warszawa 2001, 110.
12. Juczyński Z.: Zachowania zdrowotne i wartościowanie zdrowia. W: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych. Warszawa 2001, 116.
13. Juczyński Z.: Zachowania zdrowotne i wartościowanie zdrowia. W: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych. Warszawa 2001.
14. Juczyński Z.: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Warszawa, 2001.
15. Kowalczyk-Sroka, Marmurowska-Michałowska H., Cieślik A., Lelonek B. Zachowania zdrowotne wśród chorych na cukrzycę i
personelu medycznego. Ann Univ Mariae Curie-Sklodowska [Med] Vol.LVIII, Suppl. XIII, 125 Sectio D 2003; 106-112.
16. Kurowska K., Białasik B. Zachowania zdrowotne a radzenie sobie w chorobie u pacjentów szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR) Nowiny Lek. 2009, 78, 2, 113–122.
17. Trudności w uzyskiwaniu świadczeń medycznych. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS:2001,3.
18. Krot K., Glińska E., Problem dostępu do usług medycznych po reformie służby zdrowia w Polsce, http://www.univ.rzeszow.pl/nauka/konferencje/nierownosci/referaty.html.
19. Koziel1 D., Kaczmarczyk M., Naszydlowska E., Galuszka R. Wpływ kształcenia w Uniwersytecie Trzeciego Wieku na zachowania zdrowotne ludzi starszych. Studia Medyczne 2008; 12: 23-28.
20. Whittemore R., D'Eramo Melkus G., Grey M. Metabolic control, self-management and psychosocial adjustment in women with type 2 diabetes. J Clin Nurs. 2005;14(2):195-203.
21. Gawęcki J., Roszkowski W. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne, wyd. PWN, Warszawa 2009.
22. Jeżewska-Zychowicz M. Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania, wyd. SGGW, Warszawa 2004.
23. Kurowska K., Białasik B. Zachowania zdrowotne a radzenie sobie w chorobie u pacjentów szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR) Nowiny Lek. 2009, 78, 2, 113-122.
24. Ślusarska B., Nowicki G. Zachowania zdrowotne w profilaktyce chorób układu krążenia wśród osób pracujących. Probl Hig Epidemiol 2010, 91(1): 34-40.
25. Kowalczyk-Sroka B., Marmurowska-Michałowska H., Cieślik A., Lelonek B. Zachowania zdrowotne wśród chorych na cukrzycę i personelu medycznego. Ann Univ Mariae Curie-Sklodowska [Med] Vol.LVIII, Suppl. XIII, 125 Sectio D 2003; 106-112.
26. Kulmatycki L., Supinski J. Styl życia i zdrowie Polaków na tle krajów UE – analiza porównawcza Ann Univ Mariae Curie-Sklodowska [Med.] Vol. LX, Suppl. XVI, 265 Sectio D 2005. 181-185.
27. Taton J.: Cukrzyca. Nauczanie samoopieki. Warszawa: PWN, 1995
28. Abramczyk A., Turowski K. (red): Wybrane szczegółowe stan-dardy pielęgniarskiej opieki klinicznej. Lublin 1996, s.73-75.
