Występowanie Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) w grupie chorych hospitalizowanych w Oddziałach Intensywnej Terapii – doniesienie wstępne
Słowa kluczowe:
intensywna terapia, skutki PTSD, stresAbstrakt
Wstęp: W ostatnich latach zwraca się uwagę na możliwość występowania zespołu stresu pourazowego (PTSD) w grupie chorych hospitalizowanych w Oddziałach Intensywnej Terapii, wskazując na rozpowszechnienie tego zjawiska w granicach od 8% do 51%, szczególnie, jeśli w trakcie pobytu pacjent poddawany był wentylacji mechanicznej.
Cel badań: Celem badania była ocena narażenia na wystąpienie zaburzenia stresowego pourazowego (PTSD) w grupie pacjentów hospitalizowanych w przeszłości w Oddziałach Intensywnej Terapii.
Materiał: Grupę badawczą stanowiło 24 osoby (M=11, K=13) będące w przeszłości pacjentami OIT. Średnia wieku wyniosła 63,6 lat (SD=9,06), średni okres pobytu w OIT – 15,4 dnia (SD=14,22), średnia długość wentylacji mechanicznej – 14,5 dnia (SD=14,16).
Metoda: W celu zebrania danych socjodemograficznych, związanych z chorobą oraz określenia czynników ryzyka PTSD zastosowano kwestionariusz własnej konstrukcji. Do oceny występowania objawów PTSD użyto Zrewidowaną Skalę Wpływu Zdarzeń (IES-R) autorstwa Weissa i Marmara (1997) oraz Skalę Symptomów Stresu Pourazowego (PTSS-10) autorstwa Weisaeth (1989). W celu wykluczenia zmian otępiennych zastosowano Krótką Skalę Oceny Stanu Psychicznego (MMSE) autorstwa Folstein i wsp. (1975).
Wyniki i Wnioski:
- Rozpowszechnienia objawów PTSD w badanej grupie pacjentów wyniosło 58% wg skali PTSS-10, 50% wg IES-R.
- Nie zaobserwowano istotnego związku między nasileniem objawów PTSD, a wiekiem i płcią osób badanych oraz długością pobytu w OIT i długością wentylacji mechanicznej.
- Za sytuacje najbardziej traumatyczne podczas pobytu na OIT kobiety uważały zależność od innych osób w zakresie higieny osobistej i odżywiania oraz oschły stosunek personelu medycznego, mężczyźni zaś wskazywali niepewność, co do przyszłości i zależność od innych osób w zakresie higieny osobistej.
- Otrzymane rezultaty niniejszego badania pilotażowego uzasadniają potrzebę kontynuacji i poszerzenia badań związanych z występowaniem PTSD w grupie pacjentów OIT.
Bibliografia
1. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. (Revised 4th ed.). Washington: D.C.; 2000, ISBN -13: 978 0890420256.
2. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. (4th ed.). Washington: D.C.; 1994, ISBN:0-890420629.
3. Heitzman J. Zespół pourazowego stresu – kryteria diagnostyczne, zastosowanie kliniczne i orzeczenie. Psychiatr Pol., 1995; 29:751-766.
4. Heitzman J. Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne. W: Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Tom II. Wrocław: Elsevier Urban & Partner; 2011, ISBN: 978-8376091068
5. Johnason DC., Krystal JH., Southwick MS. Zespół stresu pourazowego i ostre zaburzenie stresowe. W: Elbert HM, Nurcombe B., Loosen TP., Lackman FJ. (red.). Grzywa A. (red.). Psychiatria. Aktualności w rozpoznawaniu i leczeniu. Tom I-II. Lublin: Wydawnictwo Czelej; 2011, ISBN: 978-8375630695
6. Lucey JV., Corvin A. Zaburzenia lękowe. W: Wright P., Stern J., Phelan M. (red.). Sedno. Psychiatria. Wrocław: Elsevier Urban & Partner; 2008, ISBN: 978-8376090245
7. Lazarus RS. Paradygmat stresu i radzenia sobie. Now. Psychol., 1986; 3/4:1-9.
8. Koniarek J., Dudek B. Zespół zaburzeń po stresie urazowym, a stosunek do pracy Strażaków. Medycyna Pracy, 2001; 52; 3; 177-183.
9. Ogłodek E., Araszkiewicz A. Przewlekły i pourazowy stres w zawodzie ratownika medycznego. Pol. Merk. Lek., 2011, XXXI, 182, 97-99.
10. Davydow DS., Gifford JM., Desai SV., Needham DM., Bienvenu OJ. Posttraumatic stress disorder in general intensive care unit survivors: a systematic review. Gen Hosp Psychiatry. 2008; 30:421-434.
11. Angus DC., Carlet J. Surviving intensive care: a report from the 2002. Brussels Roundtable. Intensive Care Med. 2003; 29:368-77.
12. Jones C., Griffiths RD., Humphris G. Disturbed memory and amnesia related to intensive care. Memory. 2000; 8: 79-94.
13. Jackson JC., Hart RP., Gordon SM., Hopkins RO., Girard TD., Wesley EE. Post-traumatic stress disorder and posttraumatic stress symptoms following critical illness in medical intensive care unit patients: assessing the magni tude of the problem. Crit Care. 2007; 11: R27. doi: 10.1186/cc5707
14. Griffiths J., Fortune G., Barber V., Young JD. The prevalence of post traumatic stress disorder in survivors of ICU treatment: a systematic review. Intensive Care Med. 2007; 33: 1506-18.
15. Juczyński Z., Ogińska-Bulik N. Pomiar zaburzeń po stresie traumatycznym – polska wersja Zrewidowanej Skali Wpływu Zdarzeń. Psychiatria, 2009; 6 (1): 15-25.
16. Weisaeth, L. Torture of a Norwegians ship's crew: The torture, stress reactions and psychiatric after effects. Acta Psychiatrica Scandinavica, 1989; 80 (355, Sup l), 63-72.
17. Johansen VA., Eilertsen DE., Nordanger D., Weisaeth L. Prevalence, comorbidity and stability of post-traumatic stress disorder and anxiety and depression symptoms after exposure to physical assault: An 8-year prospective longitudinal study. Nordic Journal of Psychiatry. 2013; 67; p 1: 69-80.
18. Stańczak J. MMSE: polska normalizacja. Pracownia Testów Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Warszawa, 2010.
19. Perrins J., King N., Collings J. Assessment of long-term psychological well-being following intensive care. Intensive Crit Care Nurs. 1998; 14: 108-16.
20. Samuelson KAM., Lundberg D., Fridlund B. Stressful memories and psychological distress in adult mechanically ventilated intensive care patients: a 2-month follow-up study. Acta Anaesthesiol Scand. 2007; 51: 671-8.
21. Cuthbertson BH., Hull A., Strachan M., Scott J. Posttraumatic stress disorder after critical illness requiring general intensive care. Intensive Care Med. 2004; 30: 450-55.
22. Girard TD., Shintani AK., Jackson JC., Gordon SM., Pun BT., Henderson MS., Dittus RS., Bernard GR., Wesley EE. Risk factors for post-traumatic stress disorder symptoms following critical illness requiring mechanical ventilation: a prospective cohort study. Crit Care. 2007; 11: R28.
23. Sukantarat K., Greer S., Brett S., Williamson R. Physical and psychological sequelae of critical illness. Br J Health Psychol. 2007; 12: 65-74.
24. Rattray JE., Johnston M., Wildsmith JA. Predictors of emotional outcomes of intensive care. Anaesthesia. 2005; 60: 1085-92.
25. Schelling G., Stoll C., Kapfhammer HP., Goetz AE., Kilger E., Bayer A., Rothenhäusler HB., Kreuzer E., Reichart B., Peter K. The effect of stress doses of hydrocortisone during septic shock on posttraumatic stress disorder and healthrelated quality of life in survivors. Crit Care Med. 1999; 27: 2678-83.
26. Jones C., Griffiths RD., Humphris G., Skirrow PM. Memory, delusions, and the development of acute posttraumatic stress disorder-related symptoms after intensive care. Crit Care Med. 2001; 29: 573-80.
27. Schelling G., Briegel J., Roozendaal B., Stoll C., Rothenha HB., Kapfhammer HP. The effect of stress doses of hydrocortisone during septic shock on posttraumatic stress disorder in survivors. Biol Psychiatry. 2001; 50: 978-85.
28. Scragg P., Jones A., Fauvel N. Psychological problems following ICU treatment. Anaesthesia. 2001; 56: 9-14.
