Manifestowanie oporu przez grupę
Słowa kluczowe:
procesy grupowe, opór, pomoc psychologicznaAbstrakt
Każdy, kto pracuje z innymi ludźmi, zarówno w terapii, udzielaniu wsparcia psychologicznego, jak i oddziaływaniach edukacyjnych może napotkać zjawisko oporu – paradoksalny fenomen, bardzo często pojawiający się w trakcie leczenia czy innych działaniach wspierających. Różne podejścia psychologiczne podchodzą doń odmiennie, od traktowania go jako wewnętrznej siły do przeciwdziałania zmianom (psychoanaliza), mechanizmu integralnościowego (gestalt), aż do innego mechanizmu obronnego.
Wobec bogactwa znaczeń, niniejszy tekst dokonuje przeglądu najważniejszych stanowisk dotyczących źródeł, natury oraz przejawów oporu a także pracy w przypadku jego wystąpienia w grupie. Jego konkluzją jest stwierdzenie, iż aczkolwiek natura zjawiska oporu jest niezwykle złożona i wieloaspektowa, to w celu doskonalenia warsztatu pracy konieczne są próby, przybliżające rozumienie tego zjawiska, istotnego z punktu widzenia możliwości nawiązania skutecznej, pomocowej relacji z grupą.
Bibliografia
1. Thoma H., Kachele H. Podręcznik terapii psychoanalitycznej. Warszawa; Pracownia Testów Psychologicznych PTP: 1996.
2. Moore B.E., Fine B.D. Słownik psychoanalizy. Warszawa; Santorski&Co: 1990. J.
3. Kottler . AOpór w psychoterapii. Jak pracować z trudnym klientem?. Gdańsk; GWP: 2003.
4. Porter K. Podstawowe założenia dotyczące technik stosowanych w psychoterapii grupowej. W: Bernard H.S., MacKenzie K.R. red. Podstawy psychoterapii grupowej. Gdańsk; GWP: 2003, s. 107-128.
5. Brehm J.W. Responses to loss of freedom: A theory of psychological reactance. Morristown, NJ; General Learning Press: 1972.
6. Brehm S.S., Brehm J.W. Psychological Reactance: A theory of freedom and control. San Diego, CA; Academic Press: 1981.
7. Crawford M.T., McConnell A.R., Lewis A.C., & Sherman S. J Exp J. Reactance, compliance, and anticipated regret. Soc Psychol, 2002; 38: 56-63.
8. 8.Grzesiuk L. Psychoterapia. Warszawa; PWN: 1994.
9. Hańbowski W. Opór podczas wywiadu wstępnego. Dialog, 2002; 1-2: 12-30.
10. Grzesiuk L. Zjawisko oporu w terapii rodzin. Nowiny Psychologiczne, 1987; 1: 24-39.
11. Egan G. The skilled helper: A problem-management and opportunity-development approach to helping. Pacific Grove, CA; Brooks/Cole: 2003.
12. Kelly A. E., Nauta, M. M. Reactance and thought suppression. Personal Soc Psychol Bull, 1997; 23: 1123-1132.
13. Agazarian Y. The invisible group. An integrational theory of group-as-a-whole. Group Analysis, 1989; 22(4): 23-45.
14. Yalom I.D. The theory and practice of group psychotherapy, Fourth Edition, 1995. New York; Basic Books: 1995.
15. Gita P., Starowicz K. Psychoterapia młodzieży w wieku gimnazjalnym. Psychoterapia, 2002; 3(122): 37-57.
16. Hobby M. Współczesna psychoterapia grupowa. Psychoterapia, 1998; 4(107): 17-25.
17. Tryjarska B. Psychoterapia grupowa. W: Grzesiuk L. ed. Psychoterapia. Warszawa: PWN, 1994. pp. 211-245.
18. Marcus E. Pomaganie bez oporu wg J.Enrighta. W: Santorski J. ed. ABC Pomocy psychologicznej. Warszawa; Wyd. Santorski&Co: 1993, s. 27-57.
