Osobowościowe funkcjonowanie pacjentów z diagnozą stwardnienia rozsianego w fazie nasilenia i remisji objawów
Słowa kluczowe:
stwardnienie rozsiane, osobowość, obraz siebieAbstrakt
Cel. Celem przeprowadzonych badań było udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie badawcze: czy i w zakresie jakich cech obrazu siebie występują różnice między pacjentami w remisji a pacjentami w fazie nasilenia objawów Multiple Sclerosis?
Grupa badana. badania przeprowadzono na grupie 108 pacjentów z postacią rzutowo-remisyjną stwardnienia rozsianego. Wskaźnik niepełnosprawności określany przy pomocy skali EDSS (Expanded Distabilty Status Scale) w tej grupie wynosił 2,13 pkt. a średni czas trwania choroby 4,3 lata. Średni wiek badanych pacjentów oszacowano na poziomie 32,3 lat. Chorzy w trakcie trwania badań brali udział w terapii Interferonem-beta. W tym okresie przebywali w fazie remisji objawów Multiple Sclerosis.
Metoda. W badaniach zastosowano Test Przymiotnikowy ACL-37 oraz ankietę socjodemograficzną własnej konstrukcji. Obrazy siebie w fazie rzutu i remisji objawów SM porównano testem t-Studenta.
Wnioski.
- Obraz realny pacjentów w okresie rzutu jest bardziej negatywny niż obraz siebie w okresie remisji choroby.
- Pacjentów w okresie rzutu charakteryzuje nasilona negatywna postawa względem własnej osoby, unikanie rywalizacji, skłonność do wycofywania się z aktywności nastawionej na osiąganie długotrwałych celów oraz oczekiwanie szybkiej gratyfikacji. Pacjenci doświadczają większej labilności emocjonalnej, cechuje ich osłabiona kontrola emocji. Kontakty społeczne wzbudzają w nich silną ambiwalencję, skłaniają do przyjmowania postawy obronnej. Doświadczanie nasilonych objawów SM koncentruje pacjentów na sobie.
- Pacjenci w okresie remisji objawów Multiple Sclerosis w porównaniu do funkcjonowania chorych w okresie zaostrzenia SM lepiej radzą sobie z określaniem i osiąganiem celów, nawet tych długotrwałych. Mają większą potrzebę osiągnięć. Uważają, że pracują bardziej efektywnie. Łatwiej uruchamiają posiadane zasoby oraz skuteczniej radzą sobie z wymaganiami dorosłego życia. Stają się bardziej spontaniczni. Wzrasta u nich potrzeba zwracania na siebie uwagi otoczenia. Lepiej kontrolują emocje. Silniej dążą do nawiązywania kontaktów społecznych.
- Pacjentów zarówno w okresie remisji jak i nasilenia objawów SM cechuje skłonność do poszukiwania stabilności, ciągłości, unikania sytuacji ryzykownych. Chorzy w kontaktach społecznych są czujni i powściągliwi. Zabiegają o wsparcie osób, które uznają za silniejsze, skuteczniejsze w działaniu. Mają poczucie osobistego niepowodzenia. Uważają się za osoby impulsywne, uciekające w świat marzeń od bezpośrednich doświadczeń.
Bibliografia
1. Selmaj K. Stwardnienie rozsiane. Poznań: WydawnictwoMedyczne Termedia, 2006.
2. Rzeszutko E., Rolińska A. Radzenie sobie ze stresemu chorych na stwardnienie rozsiane. Curr Probl Psychia-try 2011; 12; 3: 293-300.
3. Gasiul H. Psychologia osobowości. Nurty, teorie, osobo-wości. Warszawa: Wydawnictwo Diffin, 2006.
4. Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. Psychologia rozwoju człowieka tom 1. Zagadnienia ogólne. Warsza-wa: PWN, 2011.
5. Pawłowska B., Papuć E. Obraz siebie w okresie rzutu i remisji w postaci zaostrzająco-zwalniającej stwardnie-nia rozsianego (RR-MS). Ann UMCS Lublin Sec D Med2004; LIX, suppl XIV: 334-337.
6. Huflejt-Łukasik M. Ja i procesy samoregulacji. Różnice między zdrowiem a zaburzeniami psychicznymi. War-szawa: Wydawnictwo Scholar, 2010.
7. Selmaj K. Stwardnienie rozsiane. Poznań: Wydawnictwo Medyczne Termedia, 2006.
8. Martowska K. Lista Przymiotnikowa ACL. Harrison G. Gough, Alfred B. Heilbrun, Jr. Polska normalizacja. War-szawa: Pracowania Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, 2012.
9. Papuć E., Pawłowska B. Cechy osobowości pacjentów z postacią zaostrzająco-zwalniającą stwardnienia rozsia-nego (RR-MS). Psychiatr Pol tom XXXIX, nr 4, s. 669-678.
10. Ledwoch M., Borys D. Poczucie zmiany własnej osobo-wości u osób z rozpoznaniem stwardnienia rozsianego. W: Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i oso-bowości. Problemy człowieka chorego. (red.) Steuden S., Ledwoch M. Lublin Towarzystwo Naukowe KUL, 2005, s. 7-14.
11. Korwin-Piotrowska K., Korwin-Piotrowska T. Obraz sie-bie wśród pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. W: Potemkowski A. (red.): Psychologiczne aspekty stwardnienia rozsianego, Poznań: Wydawnictwo Me-dyczne Termedia, 2010, s. 83-90.