Zjawiska ekstatyczne w tradycyjnej wiejskiej polskiej kulturze muzycznej
Słowa kluczowe:
trans, etnopsychiatria, śpiew tradycyjnyAbstrakt
Trans jest terminem medycznym zawartym w rozdziale V Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych /ICD-10/ w podrozdziale zaburzeń dysocjacyjnych /F44.3 razem z opętaniem/ i oznacza zaburzenie cechujące się przejściową utratą własnej tożsamości i pełnej orientacji co do otoczenia.
W artykule tym chciałbym zająć się zjawiskami transowymi, występującymi w tradycyjnej wiejskiej polskiej kulturze muzycznej.
Zjawiska transu i ekstazy, które są najczęściej utożsamiane ze sobą zostały przez badaczy przedmiotu nazwane zmienionymi stanami świadomości i oznaczały one pewne stany wywołane czynnikami fizjologicznymi lub psychologicznymi, które charakteryzują się odchyleniem w subiektywnym pojmowaniu rzeczywistości i zmianą w stosunku do przyjętych form zachowania w czasie ich przeżywania. Trans czy stan do niego zbliżony może być rezultatem wykonywania pieśni najczęściej bez towarzyszenia muzyki, czy też samej określonej tradycyjnej formy instrumentalnej.
Bibliografia
1. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, rewizja dziesiąta, rozdział V: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Versalius”, Kraków, 1994
2. Bielawski L. Tradycje ludowe w kulturze muzycznej, Instytut Sztuki PAN, 1999
3. Bieńkowski A. Szepty, gwizdy i krzyki”. Muzyka Odnaleziona, 2012,
4. Welcz H.: Zjawiska transowe w polskiej wiejskiej kulturze tanecznej. Current Problems of Psychiatry, 4, 2011
5. Pieśni zaklęte w dwa języki. Anna Jeziorkowska – Polakowska, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, 2010
6. Pieśni Polskie – Kołysanki. Międzynarodowa Szkoła Muzyki Tradycyjnej. Fundacja Muzyka Kresów, 2002, CD
7. Wokół Dziecka. Kołysanki i pieśni dziecięce. Polskie Radio SA, Warszawa, 2009
8. Jest drabina do nieba, cz.II, Wydawnictwo In Crudo, 2011, CD
9. Sławińska E.: Zagadnienie płaczu w ludowej muzyce skrzypcowej. Wędrowiec, In Crudo, 2002/2003.
