Kardiologiczne i inne somatyczne powikłania jadłowstrętu psychicznego
Słowa kluczowe:
jadłowstręt psychiczny, zaburzenia rytmu sercaAbstrakt
Jadłowstręt psychiczny inaczej anorexia nervosa (AN) jest poważnym problemem medycznym, który często pociąga za sobą zagrożenie życia pacjentów. Choroba ta objawia się dążeniem do zmniejszenia masy ciała, która stopniowo coraz bardziej odbiega od norm dla wieku i wzrostu z jednoczesną nieprawidłową oceną własnej sylwetki i silnym lękiem przed przybraniem na wadze. Głodzenie się doprowadza do upośledzenia funkcji m.in. układu pokarmowego, gruczołów wewnątrzwydzielniczych, powłok ciała. Zaburzeniu ulega często neuroprzekaźnictwo, gospodarka wodno-elektrolitowa, metabolizm komórkowy. U chorych opisywano m.in. obniżenie stężeń hormonów tkanki tłuszczowej takich jak: leptyna, rezystyna, wifatyna, apelina (APE-36, APE-12) oraz markerów kostnych: osteokalcyna i C-terminal cross-linked telopeptide of type I collagen a chain oraz wzrost stężenia adiponektyny. Pacjenci z AN demonstrują ogólne, fizykalne zmiany w obrębie układu sercowo-naczyniowego, wynikające z głodzenia, wymiotowania, znaczącego spadku wagi, obejmujące głównie zaburzenia elektrolitowe, arytmię, hipotensję, bradykardię, obwodowe obrzęki i akrocyjanozę.
Zmiany zapisywane w EKG, mianowicie obniżenie odcinka ST, odwrócenie załamka T, spłaszczenie załamka T, nieprawidłowa długość odstępu QT, komorowe arytmie często pojawiają się u pacjentów z AN. Można zaobserwować również niskonapięciowe załamki P i zespoły QRS, patologiczny prawogram, załamek U oraz ekstrasytolie przedsionkowe. Wydłużenie odstępu QT uznaje się za marker arytmii sercowej u chorych z AN. Spoczynkowa akcja serca jest niższa u chorych z AN niż w grupie kontrolnej, w której pomiar wskaźników równowagi między napięciem układu współczulnego a aktywnością nerwu błędnego wskazuje na przewagę stymulacji wagalnej. Autorzy odnieśli się do badań z zastosowaniem analizy widmowej mocy.
Bibliografia
1. Hoeck H.W. Review of the epidemiological studies of eating disorders, Int. Rev. Psychiatry, 1993; 5(1): 61-74.
2. Rajewski A. Jadłowstręt psychiczny W: Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. red., Psychiatria Tom 2 Psychiatria Kliniczna, Wrocław, Elsevier Urban & Partner 2012, s. 481-489.
3. Ziora K., Świder M., Mazur B., Oświęcimska J., Jachimowicz M., Matusik P., Małecka-Tendera E. Ocena surowiczych stężeń wybranych cytokin (IL-1alfa, IL-1beta, IL-2) u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością prostą, Endokrynol. Pediatr. 2013; 12 (3): 17-30.
4. Korek E., Krauss H., Gibas-Dorna M., Kupsz J., Piątek M., Piątek J. Fasting and postprandial levels of ghrelin, leptin and insulin in lean, obese and anorexic subjects, Prz. Gastroenterol. 2013; 8 (6): 383-389
5. Ostrowska Z., Ziora K., Oświęcimska J., Świętochowska E., Marek B., Kajdaniuk D., Wołkowska-Pokrywa K., Kos-Kudła B. Metabolizm kostny, osteoprotegeryna i ligand receptora aktywatora czynnika jądrowego-kappaB a wybrane hormony tkanki tłuszczowej u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym, Endokrynol. Pol. 2014; 65 (1): 33-39
6. Niedźwiedzka B., Karowicz-Bilińska A.:Ocena wartości stężeń neuropeptydu Y, leptyny oraz receptora leptyny u nastolatek chorych na anoreksję, Ginekol. Pol. 2013; 84 (4): 268-276
7. Krysiak R., Okopień B. Niedobór androgenów u kobiet, Wiad. Lek. 2013; 66 (4) cz. 2: 369-378
8. Przewoźnik D. A. Selected issues concerning the neurobiology of anorexia nervosa Neuropsychiatr. Neuropsychol. 2013; 8 (3/4): 118-122
9. Faccinhi M., Sala L., Malfatto G., Bragato R., Redaelli G., Invitti C. Low-K+ dependent QT prolongation and risk for ventriculararrhytmia in anorexianervosa. Int. J. Card., 2006; 106: 170-175
10. Kanbur N.O., Goldberg E., Pinhas L., Hamilton R.M., Clegg R., Katzman D.K. Second-Degree Atrioventricular Block (MobitzType I) in an Adolescent with AnorexiaNervosa: Intrinsicoq Aquired Conduction Abnormality. Int. J. Eat. Disord., 2009; 42: 575
11. Rechlin T., Weis M., Ott C., Bleichner F., Joraschky P. Alterations of Autonomic Cardiac Control in Anorexia Nervosa. Biol. Psychiatry, 1998; 43: 361-362
12. Nussinovitch M., Gur E., Kaminer K., Volovitz B., Nussinovitch N., Nussinovitch U. QT variability among weight-restored patients with anorexia nervosa. Gen. Hosp. Psychiatry, 2012; 34: 62-63
13. Vázquez M.,Olivares J.L., Fleta J., Lacambra I., González M. Cardiac Disorders in Young Women With Anorexia Nervosa Rev. Esp. Cardiol., 2003; 56(7): 669-673
14. Nahshoni E., Yaroslavsky A., Varticovschi P., Weizman A., Stein D. Alterations in QT dispersion in the surface electrocardiogram of female adolescent inpatients diagnosed with bulimia nervosa. Compr. Psychiatry, 2010; 51: 406-409
15. Takimoto Y., Yoshiuchi K., Kumano H., Yamanaka G., Sasaki T., Suematsu H.. QT interval and QT dispersion in eating disorders. Psychoter. Psychosom. 2004; 73: 324-328
16. Nahshoni E., Weizman A., Yaroslavsky A., Toledano A., Sulkes J., Stein D. Alterations on QT dispersion in the surface electrocardiogram of female adolescents diagnosed with restricting-type anorexia nervosa, J. Psychosom. Res., 2007; 62: 469-472
17. Kreipe R.E., Goldstein B., De King D.E., Tripton R., Kempski M.H. Heart rate power spectrum analysis of autonomic dysfunction in adolescents with anorexia nervosa. Int. J. Eating Disord,. 1994; 16: 159 –165
18. Kollai M, Bonyhay I, Jokkel G, Szonyi L. Cardiac vagal hyperactivity in adolescent anorexia nervosa. Eur. Heart J,. 1994; 15: 1113–1138
19. Roche F., Barthélémy J.C., Mayaud N., Pichot V., Divernoy D., Germain N., Lang F., Estoor B. Refeeding normalizes the QT rate dependence of female anorexic patients. Am. J. Cardiol,. 2005; 95: 277–280
20. Krantz M.J., Donahoo W. T., Melanson E.L., Mehler P.S. QT Interval Dispersion and Resting Metabolic Rate in Chronic Anorexia Nervosa. Int. J. Eat. Disord., 2005; 37(2): 167-168
21. Melanson E.L., Donahoo W.T., Krantz M.J., Poirier P., Mehler P.S..(2004). Resting and Ambulatory Heart Rate Variability in Chronic Anorexia Nervosa, Am. J. Cardiol. 2004; 94: 1219.
22. Klein-Weigel P., Rein P., Kronenberg F., et al. Microcirculatory assessment of vascular acrosyndrome in anorexia nervosa and analysis of manifestation factors. J. Psychosom. Res., 2004; 56: 145–148.
23. Krantz M.J., Mehler P.S. Resting tachycardia, a warning sign in anorexia nervosa: case report. BMC Cardiovasc. Disord., 2004; 4:10
24. Ohwada R., Hotta M., Kimura H., et. al. Ampulla cardiomyopathy after hypoglycemia in three young female patients with anorexia nervosa. Intern. Med., 2005; 44: 228–233
25. Sundararaghavan S, Pitts TY, Suarez WA, Johnstone C. Chest pain among adolescents with anorexia nervosa. Pediatr. Emerg. Care., 2005; 2: 603–605
26. M.G. Gentile, P. Pastorelli, R. Ciceri, G.M. Manna, S. Collimedaglia. Specialized refeeding treatment for anorexia nervosa patients suffering from extreme undernutrition. Clin. Nutr., 2010; 29: 627-631
27. A.K. Garber, N. Michihata, K. Hental, M.A. Shafer, A.B. Moscicki. A Prospective Examination of Weight Gain in Hospitalized Adoles-cents With Anorexia Nervosa on a Recommended Refeeding Protocol. J. Adolesc. Health, 2012; 50: 24-25
28. Tylec A., Olajossy M., Dubas-Ślemp H., Spychalska K. The possibility or coercion treatment? Anorexia nervosa - legal regulations. A case report. Psychiatr. Pol. 2013; 47(3): 531-539.
