Czynniki przewidujące skuteczność terapii elektrowstrząsowej
Słowa kluczowe:
terapia elektrowstrząsowa, skuteczność, czynniki predykcyjneAbstrakt
Terapia elektrowstrząsowa jest najstarszą z nadal stosowanych metod terapii zaburzeń psychicznych. W związku z małą liczbą randomizowanych badań o wysokim stopniu wiarygodności pojawia się wiele pytań na temat precyzyjnego określenia skuteczności tej terapii (szacowanej w przedziale 50-80%) oraz czynników przewidujących dobrą odpowiedź na ten rodzaj terapii. Zmienne takie jak: czas trwania pierwszego epizodu choroby równy lub dłuższy niż 1 rok, mała liczba nieudanych terapii lekami przeciwdepresyjnymi, udana poprzednia terapia elektrowstrząsowa, obecność myśli samobójczych, dobra odpowiedź na terapię po pierwszych 3 zabiegach i ponapadowe stłumienie czynności EEG pozytywnie korelują z efektywnością terapii według większości autorów. Natomiast duża liczba nieudanych wcześniejszych farmakoterapii, przewlekła depresja/dystymia i towarzyszące zaburzenia osobowości np. typu borderline mogą świadczyć o złej odpowiedzi na terapię elektrowstrząsową. Dane na temat takich czynników predykcyjnych, jak np. obecność objawów psychotycznych lub hipochondrycznych, równocześnie prowadzona farmakoterapia lekami przeciwdepresyjnymi, początkowy stan psychiczny pacjenta, pozostają sprzeczne. Na podstawie dostępnej literatury wydaje się, że połączona terapia lekiem przeciwpsychotycznym i ECT w schizofrenii lekoopornej lub w sytuacjach wymagających uzyskania szybkiej poprawy stanu klinicznego, daje lepsze rezultaty niż stosowanie samej farmakoterapii, zaś dodatnie leków przeciwpsychotycznych do terapii ECT nie wpływa negatywnie na tolerancję ECT. Zmienne takie jak: wiek, płeć i współwystępowanie chorób somatycznych nie mają wpływu na skutecz-ność elektrowstrząsów, aczkolwiek dwa pierwsze czynniki w połączeniu z niektórymi parametrami EEG są przydatne w dopasowaniu dawki impulsu elektrycznego, a przez to poprawienie skuteczności i bezpieczeństwa ECT. Znalezienie markerów dobrej odpowiedzi na elektrowstrząsy wśród zmiennych neurofizjologicznych i neuroobrazowych umożliwiłoby optymalizację terapii pacjentów, a przez to poprawiłoby bezpieczeństwo leczenia i zmniejszyło jego koszty.
Bibliografia
1. Passione R. Italian Psychiatry in an International Context: Ugo-Cerletti and the Case of Electroshock. History of Psychiatry, 2004; 15(1): 83-104.
2. Hese R.T., Zyss T. Leczenie elektrowstrząsami w praktyce klinicznej. Wrocław; Urban & Partner: 2007.
3. Abrams R. Electroconvulsive Therapy. Wyd. IV. Oksford; Oxford University Press: 2002.
4. Pużyński S., Kalinowski A., Kiejna A., Koszewska I., Landowski J., Masiak M., Rybakowski J., Rzewuska M., Wciórka J. Standardy i algorytmy postępowania terapeutycznego w zaburzeniach afektywnych. Farmakoter. Psychiat. Neurol, 1998; 2: 15-27.
5. RybakowskiJ., Pużyński S., Wciórka J. P. red. Psychiatria t. 2. Wrocław; Elsevier Urban & Partner: 2011.
6. Kalinowski A. Elektrowstrząsy. W: Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. P. red. Psychiatria t. III. Wrocław; Elsevier Urban & Partner: 2003, 188-196.
7. Antunes P.B., Rosa M.A., Belmonte-de-Abreu P.S., Lobato M.I., Fleck M.P. Electroconvulsive therapy in major depression: current aspects. Rev Bras Psiquiatr, 2009; 31 Suppl 1: S26-33.
8. Tharyan P., Adams C.E. Electroconvulsive therapy for schizophrenia.Cochrane Database Syst Rev, 2005; 2:CD000076.
9. Read J., Bentall R. The effectiveness of electroconvulsive therapy: a literature review. EpidemiolPsichiatrSoc, 2010; 19(4): 333-347.
10. Berger R.L., Celli B.R., Meneghetti A.L., Bagley P.H., Wright C.D., Ingenito E.P., Gray A., Snider G.L. Limitations of randomized clinical-trials for evaluating emerging operations: the case of lung volume reduction surgery. Ann ThoracSurg, 2001; 72(2): 649-657.
11. Hannan E.L. Randomized clinicaltrials and observational studies: guidelines for assessing respective strengths and limitations. JACC CardiovascInterv, 2008; 1(3): 211-7
12. Azuma H., Fujita A., Sato K., Arahata K., Otsuki K., Hori M., Mochida Y., Uchida M., Yamada T., Akechi T., Furukawa T.A. Postictal cardiovascular response predicts therapeutic efficacy of electro-convulsive therapy for depression. Psychiatry ClinNeurosci, 2007; 61(3): 290-294.
13. Shapira B., Tubi N., Lerer B. Balancing speed of response to ECT in major depression and adverse cognitive effects: role of treatment schedule. J ECT, 2000; 16(2): 97-109.
14. Loo C., Simpson B., MacPherson R. Augmentation strategies in electroconvulsive therapy. J ECT, 2010; 26(3): 202-207.
15. Rich C.L., Spiker D.G., Jewell S.W., Neil J.F., Black N.A. The efficiency of ECT: I Response rate in depressive episodes.Psychiatry Res, 1984; 11(3): 167-176.
16. Mayur P.M., Gangadhar B.N., Janakiramaiah N., Subbakrishna D.K. Motor seizure monitoring during electroconvulsive therapy. Br J Psychiatry, 1999; 174: 270-272.
17. Shapira B., Lidsky D., Gorfine M., Lerer B.J. Electroconvulsive therapy and resistant depression: clinical implications of seizure threshold. Clin Psychiatry, 1996; 57(1): 32-38.
18. Van der Wurff F.B., Stek M.L., Hoogendijk W.L., Beekman A.T. Electroconvulsive therapy for the depressed elderly. Cochrane Database Syst Rev, 2003;(2): CD003593.
19. Mitchell A.J., Subramaniam H. Prognosis of depression in old age compared to middle age: a systematic review of comparative studies. Am J Psychiatry, 2005;162(9): 1588-1601.
20. Vanelle J.M. Predictive factors of response to electronarcosis. Encephale, 1991; 17 Spec No 3: 399-404.
21. Loo C.K., Mahon M., Katalinic N., Lyndon B., Hadzi-Pavlovic D.J. Predictors of response to ultrabrief right unilateral electroconvulsive therapy. Affect Disord, 2011; 130(1-2): 192-197.
22. Kho K.H., Zwinderman A.H., Blansjaar B.A. Predictors for the efficacy of electroconvulsive therapy: chart review of a naturalistic study.J Clin Psychiatry, 2005; 66(7): 894-899.
23. Tsuchiyama K., Nagayama H., Yamada K., Isogawa K., Katsuragi S., Kiyota A. Predicting efficacy of electroconvulsive therapy in major depressive disorder. Psychiatry ClinNeurosci, 2005; 59(5): 546-550.
24. Dombrovski A.Y., Mulsant B.H., Haskett R.F., Prudic J., Begley A.E., Sackeim H.A. Predictors of remission after electro-convulsive therapy in unipolar major depression. J Clin Psychiatry, 2005; 66(8): 1043-1049.
25. Feske U., Mulsant B.H., Pilkonis P.A., Soloff P., Dolata D., Sackeim H.A., Haskett R.F. Clinical outcome of ECT in patients with major depression and comorbid borderline personality disorder. Am J Psychiatry, 2004; 161(11): 2073-2080.
26. de Vreede I.M., Burger H., van Vliet I.M. Prediction of effectiveness of electroconvulsive therapy in major depression with routinely collected data.TijdschrPsychiatr, 2006; 48(8): 619-625.
27. Chanpattana W., Sackeim H.A. Electroconvulsive therapy in treatment-resistant schizophrenia: prediction of response and the nature of symptomatic improvement. J ECT, 2010; 26(4): 289-298.
28. Nothdurfter C., Eser D., Schüle C., Zwanzger P., Marcuse A., Noack I., Möller H.J., Rupprecht R., Baghai T.C. The influence of concomitant neuroleptic medication on safety, tolerability and clinical effectiveness of electroconvulsive therapy. World J Biol Psychiatry, 2006; 7(3): 162-170.
29. Baghai T.C., Marcuse A., Brosch M., Schüle C., Eser D., Nothdurfter C., Steng Y., Noack I., Pietschmann K., Möller H.J., Rupprecht R. The influence of concomitant antidepressant medication on safety, tolerability and clinical effectiveness of electroconvulsive therapy. World J Biol Psychiatry, 2006; 7(2): 82-90.
30. Stek M.L., Beekman A.T., Verwey B. Electroconvulsive therapy in late life depression: a review.TijdschrGerontolGeriatr, 1997; 28(3): 106-112.
31. Chanpattana W., Chakrabhand M.L. Combined ECT and neuroleptic therapy in treatment-refractory schizophrenia: prediction of outcome.Psychiatry Res, 2001; 105(1-2): 107-115.
32. Kimball J.N., Rosenquist P.B., Dunn A., McCall V. Prediction of antidepressant response in both 2.25xthreshold RUL and fixed high dose RUL ECT. J Affect Disord, 2009; 112(1-3): 85-91.
33. Azuma H., Fujita A., Sato K., Arahata K., Otsuki K., Hori M., Mochida Y., Uchida M., Yamada T., Akechi T., Furukawa TA. Postictal suppression correlates with therapeutic efficacy for depression in bilateral sine and pulse wave electroconvulsive therapy.Psychiatry ClinNeurosci, 2007; 61(2): 168-173.
34. Oudega M.L., van Exel E., Wattjes M.P., Comijs H.C., Scheltens P., Barkhof F., Eikelenboom P., de Craen A.J., Beekman A.T., Stek M.L. White matter hyperintensities, medial temporal lobe atrophy, cortical atrophy, and response to electroconvulsive therapy in severely depressed elderly patients. J Clin Psychiatry, 2011; 72(1): 104-112.
35. Frodl T., Meisenzahl E.M., Möller H.J. Value of diagnostic imaging in evaluation of electroconvulsive therapy.Nervenarzt, 2004; 75(3): 227-233.
36. Griskova I., Dapsys K., Andruskevicius S., Ruksenas O. Does electro-convulsive therapy (ECT) affect cognitive components of auditory evoked P300? ActaNeurobiolExp (Wars), 2005; 65(1): 73-77.
37. Ancy J., Gangadhar B.N., Janakiramaiah N. "Normal' P300 amplitude predicts rapid response to ECT in melancholia. J Affect Disord, 1996; 41(3): 211-215.
38. Nurminen M., Valkonen-Korhonen M., Mervaala E., Pääkkönen A., Partanen J., Viinamäki H., Lehtonen J. Enhanced attention-dependent auditory processing by electroconvulsive therapy in psychotic depression.J ECT, 2005; 21(1): 19-24.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Autorzy
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
