Analiza struktury osobowości u kobiet w pierwszej ciąży prawidłowej i wysokiego ryzyka
Słowa kluczowe:
ciąża prawidłowa, ciąża zagrożonaAbstrakt
Wstęp: Osobowość to zespół niepowtarzalnych, indywidualnych dla jednostki cech, które przejawiają się automatycznie w każdej sferze funkcjonowania psychologicznego człowieka. Celem pracy było wykazanie, czy istnieje wpływ ciąży zagrożonej na strukturę osobowości kobiet.
Materiał i metody: Grupa badana to 61 kobiet hospitalizowanych w Klinice Położnictwa i Patologii Ciąży Uniwersytetu Medycznego w Lublinie z nieprawidłowym, patologicznym przebiegiem pierwszej ciąży, grupę kontrolną stanowiło 50 kobiet, z prawidłowym przebiegiem pierwszej ciąży. Do oceny struktury osobowości badanych kobiet użyto testu NEO-PI-R Paula T. Costy Jr i Roberta R. Mc Crae., opartego na pięcioczynnikowej teorii osobowości.
Wyniki: W obu grupach osobowość kobiet jest stabilna. Kobiety w ciąży prawidłowej, mają tendencję bardziej do odczuwania i poszukiwania emocji pozytywnych, częściej też wykazują optymizm. Różnica istotna statystycznie (p=0,04) na korzyść grupy kontrolnej dotyczy sfery aktywności życiowej. Określa to kobiety w ciąży prawidłowej jako bardziej skłonne do podejmowania działań nowych, preferowania zmienności i różnorodności.
Wyniki: Fakt pierwszej ciąży zagrożonej, poza różnicą w odczuwaniu na płaszczyźnie emocji, co prawdopodobnie wiąże się z hospitalizacją, nie wpływa znacząco destrukcyjnie na strukturę osobowości hospitalizowanych kobiet. Struktura osobowości na poziomie podstawowych tendencji (czyli cech), nie ulega zmianie pod wpływem zaistnienia ciąży zagrożonej.
Wnioski: 1. Stan zagrożenia ciąży u kobiet może zmniejszać tendencję do przeżywania emocji pozytywnych oraz generować emocje negatywne. 2. Kobiety w ciąży wysokiego ryzyka są mniej skłonne do podejmowania nowych, działań i poszukiwania wrażeń, niż kobiety w ciąży prawidłowej. 3. Ciąża wysokiego ryzyka, jeśli jest pierwsza, nie powoduje destrukcyjnych, istotnych statystycznie zmian w strukturze osobowości kobiety.
Bibliografia
1. Millon T., Davis R. Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Warszawa; Instytut Psychologii Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne: 2005.
2. Hall C S, Lindzey G. Teorie osobowości. Warszawa; Wydawnictwo Naukowe PWN: 2001.
3. Siuta J. Inwentarz osobowości Neo-Pi-R, Paula T. Costy Jr i Roberta R. McCrae. Warszawa; Pracownia Testów Psychologicznych; 2006.
4. Mc Crae R., Costa P. Osobowość dorosłego człowieka. Perspektywa teorii pięcioczynnikowej. Kraków; Wydawnictwo WAM: 2005.
5. Bielawska-Batorowicz E. Ciąża i poród w świetle badań psychologicznych. Przegląd Psychologiczny, 1987; 30 (3): 680-693.
6. Lichtenberg-Kokoszka E. Ciąża zagadnieniem biomedycznym i psychopedagogicznym. Kraków; Oficyna wydawnicza „Impuls”: 2008
7. Bogucka G., Pietrzak B., Marianowski L. Sposoby radzenia sobie z sytuacją trudną u pacjentek oddziału patologii ciąży. Kliniczna perinatologia i ginekologia. Suplement XIII, Poród Naturalny., Słomko Z, Brębowicz G, Gadzinowski J [i wsp.], Tychy 1996: 174-177.
8. Beisert M. Psychologiczne skutki zaburzeń w pełnieniu małżeńskiej funkcji prokreacyjnej. W: Kornas-Biela D. red., Z zagadnień psychologii prokreacyjnej. Lublin; RW KUL; 1982: 117-143.
9. Kędziora S., Stres i radzenie sobie ze stresem przez kobiety ciężarne z niepowodzeniami położniczymi. Kliniczna perinatologia i ginekologia. Suplement XIII, Poród Naturalny., Słomko Z, Brębowicz G, Gadzinowski J [i wsp.], Tychy 1996: 183-187.
10. Ciesielski M., Michałek M., Szlapo E., Ścisłowicz K. Typy osobowości a zaburzenia emocjonalne u kobiet z patologicznym przebiegiem ciąży., Wiad. Lek., 1994; 57 (1-2): 25-30.
11. Kwaśniewska A., Kraczkowski J., Wartacz E., [i wsp.]. Ocena lęku oraz analiza struktury osobowości kobiet zagrożonych porodem przedwczesnym i porodem po terminie. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1996; 5: 185-193.
12. Pawełczyk A., Cypryk K., Bielawska – Batorowicz E., Poziom lęku i wieź emocjonalna z dzieckiem w okresie ciąży u kobiet zdrowych i z cukrzycą ciążową. Diabetol. Pol. 1999; 6 (3): 189-192.
13. Michałek E. Ciesielski M., Dynamika objawów nerwicowych u pacjentek z patologicznym przebiegiem ciąży powikłanym nerwicą, jako efekt psychoterapii relaksacyjno – regulatywnej. Przegląd Psychologiczny, 1986; 30 (4): 1081-1086.
14. Sędek G. Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami na które nie ma rady? W: Kofta M., T. Szustrowa red., Złudzenia, które pozwalają żyć. Szkice z psychologii osobowości. Warszawa; PWN: 2001, s. 226-247.
15. Rymaszewska J. Dolna M. Grzyboś M. Kiejna A. Zaburzenia psychiczne okołoporodowe – epidemiologia, etiologia, klasyfikacja, leczenie. Ginekol. Pol., 2005; 76( 4): 323-328.
16. Semczuk M., Steuden S., Szymona K. Ocena nasilenia i struktury stresu u rodziców w przypadkach ciąży wysokiego ryzyka. Ginekol. Pol., 2004; 75(6): 418-424.
17. Tataj-Puzyna Urszula. Jak położna może wpłynąć na zmniejszenie lęku przed porodem? Położ. Nauka Prakt. 2011; (2): 58-62.
18. Libera A.,Oleszczuk J. Psychological aspects of high risk pregnancy vs. Psychical support. Ann Univ Mariae Curie-Sklodowska [med]; 2006 (61) (1): 576-580.
19. Ratajczak Z. Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne. W: Heszen – Niejodek I., Ratajczak Z., red. Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne. Katowice; 2000 s. 65-87.
20. Wiklund I., Edman G., Larsson C., Andolf E. First-time mothers and changes in pesonality in relation to mode of delivery. J Adv Nurs. 2009 Aug; 65(8): 1636-1644
21. Kraczkowski J., Szymona K., Smoleń A. i wsp. Osobowość kobiet z ciążą fizjologiczną i zagrożoną w koncepcji Wielkiej Piątki. Ginekol. Pol., 2003; 74 supl. 2: 109-138.
